Mashinasozlik

Issiq  deformatsiya  deb  rekristallizatsiya  to`liq  ro`y  berib  ulguradigan 

jarayonga aytiladi. Metall issiq deformatsiya natijasida mustahkamlanishning xech 

qanday  izlari  bo`lmagan,  to`liq  rekristallangan  teng  o`qli  mikrotuzilish 

(mikrostruktura  oladi.  Issiq  deformatsiya,  deformatsiya  tezligi  qancha  yuqori 

bo`lsa,  shuncha  ko`p  darajada  rekristallizatsiya  boshlanish  temperaturasidan  ortiq 

bo`lgan temperaturalarda amalga oshiriladi.  

To`liq  bo`lmagan  issiq  deformatsiyada  rekristallizatsiya  to`liq  sodir 

bo`lmaydi. 

To`liq 

bo`lmagan 

issiq 

deformatsiyada 

metallda 

uni 

deformatsiyalashda,  shuningdek  deformatsiya  tugagandan  keyin  bir  vaqtda  ikkita 

har  xil  turdagi  mikrotuzilish:  rekristallangan  (teng  o`qli  donachalar  bilan)  va 

rekristallanmagan  (cho`zilgan  donachali)  joy  olishi  mumkin.  Deformatsiyalangan 

donachalar  bilan  bir  qatorda  rekristallangan  donachalar  bo`lishi  deformatsiya 

notekisligini  oshishiga  olib  keladi.  Bu  metall  plastikligini  kamayishi  va  buzilish 

ehtimolini  ko`payishiga  yordam  beradi.  To`liq  bo`lmagan  issiq  deformatsiyada 

olingan  deformatsiyalangan  metall  kattaligi  bo`yicha  ancha  ko`p  qoldiq 

kuchlanishlarga  ega  bo`lib,  ular  plastiklik  yetarli  bo`lmaganda  metallning 

buzilishini keltirib chiqara oladi. 

To`liq 

bo`lmagan 

issiq 

deformatsiya 

rekristallizatsiya 

boshlanish 

temperaturasidan  ozgina  oshadigan  deformatsiya  temperaturalarida  bo`lishi 

mumkin. SHu bilan birga uning paydo bo`lish ehtimoli deformatsiya tezligi oshishi 

bilan ko`payadi. 

To`liq  bo`lmagan  issiq  deformatsiyani  amaliyotda  qo`llashdan  iloji  boricha 

qochish  kerak,  chunki  u  bolg`alash  sifati  past  bo`lishiga  sabab  bo`ladi. 

Deformatsiyaning  bu  turi  kichik  rekristallizatsiya  tezligiga  ega  bo`lgan 

qotishmalarda  (masalan,  ko`p  fazali,  metastabil  tizim  bo`lgan  ba’zi  alyuminiy  va 

magniy qotishmalari) oson paydo bo`ladi. SHuning uchun ularni deformatsiyalash 

kichik tezliklar bilan o`tkaziladi.  

---

~ 27 ~