Mashinasozlik texnologiyasi va avtomatlashtirish

Amaliy mashgulot №12

Mavzu : Frezalarning turlari , konstruksiyasi va tuzilishini o’rganish.

Ishdan maqsad : Frezalarning turlari , konstruksiyasi va tuzilishini o’rganish birqator o’rganib chiqish.

Nazariy malumotlar.

Frezalar, ularning turlari va vazifalari.
Freza-bu kо‘ptig‘lik aylanuvchi asbob bо‘lib uning kesuvchi tishlari (sekin asta ) birin-ketin ishga kiri-shadi. Frezalashda sо‘rish esa freza bilan ishlov beri-layotgan detalning bir-biriga isbatan xarakatlanishi orqaliy tapminlanadi.

Frezalar asosan quyidagilarga ishlov berishda qо‘llaniladi.

1) tekst yuzalarga
2) shakldor yuzalarga
Tishlarni shakliga qarab frezalar 2-ga bо‘linadi.
1) О‘tkir tishli.
2) Kertilgan tishli.
Tekst yuzalarga ishlov beruvchi frezalar .
1) Silindriksimon.
2) Taretslik.
3) Qо‘ndiruvchi.
4) Disksimon.
5) Arra frezasi.
6) Burchakli freza.
7) Uch yoki barmoq freza.
8) Yog‘ma freza.

Yog‘ma frezalar alohida guruhga kirib tishlarini yuqori almashinish jixatidan va kо‘rinishidan yuqorida kо‘rib о‘tilgan frezalarni bir-turiga kiradi.

Silindrsimon freza.

Bu frezani konstrksiyasini kо‘rganimizda uning qirindi joylashuv ariqchasi maplum bir ω - burchagi ostida og‘ishga ega bо‘ladi. Bu frezani ishlash sharoi-tini yaxshilaydi. Umumiy holatlar uchun ω = 30°: 40° og‘ir ishlarni bajarishda ω = 45° tavsiya etiladi.

Frezaning о‘lchamlari 8721- 69 chi GOST bо‘yicha standartlashtirilgan bо‘lib D=40:100 mm ishlab chiqa-riladi.Qattiq tishlari qotishmada plastinkasidan tayyorlangan frezalar D=62:125 mm ishlab chiqariladi.
Silindrsimon frezani turdoshlaridan biri bu makkasimon kо‘rinishdagi frezalardir. Bu freza aso-san og‘ir ishlarni katta chuqurlikka mexanik ishlov berishda qо‘llanilib qirindini hosil qilishni oson-lashtirib uning kesish chegarasidan oson kо‘chishni ta’minlaydi.

Makkasimon frezani konstruksiyasini avzallik tomoni shundan iboratki uning tishlaridagi halqasimon vutulkalardir bu esa qirindining maydalab, sekin kо‘chishini tapminlab kesish jarayonini osonlashtiradi.

Toretsli qо‘ndiruvchi freza.

Toretsli frezalar silindrsimon va toretsli yuza-larda tishlarga ega bо‘lib asosiy kesish ishini slin-drik yuzasiga joylashgan tishlari bajaradi. Torets qismidagi tishlari esa ishlov beriladigan yuzani to-zalaydi. Ish jarayoni silindrsimon frezaga qaraganda toretsli frezada bir qancha teks bajariladi. Bu frezani о‘lchamlari yrik va mayda tishlari uchun (stand) 24359-80 GOST bо‘yicha standartlashtirilgan D=40-110 mm - gacha ishlab chiqariladi.

Disksimon freza va ularning turlari

Disksimon freza ular tо‘rtga bо‘linadi:
a) Pazsimon.
b) Ikki tomonli kesuvchi.
v) Uch tomonli kesuvchi.
g) Moslanuvchi.
Disksimon pozlarga ishlov beruvchi frezalar faqat silindrik yuzalarda tishga egadur.Ishqalanishni kamaytirish uchun frezani torets qismidagi plandagi yordamchi burchak ₁-tapminlash kо‘zda tutiladi.
Frezani loyihalash jarayonida ahamiyatga ega bо‘l-gan о‘lchami, bu uning eni V-chunki freza, yuzalariga ish-lov berish uchun mо‘ljallangan. Bu frezaning asosiy о‘l-chamlari 3755-78 yil.GOST bо‘yicha standartlashtiril-gan va tashqiy diametri bо‘yicha D=50:100mm ishlab chiqariladi.
Uch-tomonli disksimon frezani tishlari silindrsimon yuzasidan va ikkala torets qismida joy-lashgan bu freza detallarida yuzalarni hosil qilishda va quymada hosil bо‘lishi yuzalarga ishlov berishda qо‘llaniladi.
D=62:125 mm gacha standartlashtirilgani diametr bо‘yicha ishlab chiqariladi.