«mashinasozlik texnologiyasi» fakulteti «Texnologik mashinalar va jihozlar»

18-MARUZA
Elektrod va elektrod simini qizishi va erishi


1. Elektrodlarni tokdan qizishini hisoblash.
Payvandlash jarayonida elektrodlar, avtomatik payvandlashda esa payvandlash simi elektr toki o`tishi natijasida qiziydi, elektr yoyiga yaqin bo`lgan qismi esa yoydan ajralayotgan issiqlikdan qo`shimcha tarzda qizishi amalga oshadi.
Elektrodlarni tokdan qizishini hisoblash metallarni teplofizik koeffitsienti va solishtirma qarshilik haroratiga bog`liq ravishda amalga oshiriladi. Hisoblashda ko`p tarqalgan elektrodlar bilan payvandlash asosida olingan tajriba ma’lumotlaridan foydalaniladi (jadval 1). Hisoblash qizishni o`lchamsiz ko`rsatkichlarini ifoda etuvchi nomogramma (nomogramma 1) yordamida amalga oshiriladi. Elektrodlarni tokdan qizishini hisoblash usullari aniq misollar bilan ko`rib chiqiladi.
jadval 1

Elektrod turi		Tok turi	A mm^2 °C/a^2 sek	D1, °C	m mm^3 °C/a^2
Sim	Qoplama
Kam uglerodli	Bo`r asosida	o`zgarmas	3,1	240	2,65
		o`zgaruvchan	3,7	300	2,65
	OMM-5 UONI-13/45	o`zgarmas	2,4	200	2,5
		o`zgaruvchan	2,7	240	2,5

Diametri 5mm bo`lgan OMM-5 markali elektrodni J<sub>sv</sub>= 170A o`zgaruvchan tokda yoy yonishi boshlangandan keyin 40 sekund o`tgandan so`ng qizish haroratini aniqlansin.
Elektroddagi tok zichligi

Jadvaldan o`zgarmas koeffitsientlar

Qizishning chegaraviy harorati

bu yerda T₀ – elektrodni boshlang`ich harorati, °S
d<sub>1</sub> – elektrod diametri, mm
Jarayonni o`lchamsiz mezoni


Nomogramma bo`yicha o`lchamsiz vaqtga to`g`ri keladigan o`lchamsiz harorat

Bundan qizish harorati 40 sekund o`tgandan keyin quyidagicha aniqlanadi.

Rasm nomogramma

Kam uglerodli simdan tayyorlangan elektrodlarni tokdan qizishini hisoblash uchun nomogramma.