Mashinasozlik tехnologiyasi

Programma asosida boshqarishning analogli sistemalarida informatsiya 
programma  beruvchidan  yoki  teskari  aloqa  datchigidan  taqqolovchi  qurilmaga 
sonli  kodda  emas,  balki  o`zgartirilgan  ko`rinishda  boradi.  Berilgan  songa 
proporsional bulgan analogdan foydalaniladi. 
Programma  asosida  boshqarishning  kodli  sistemalari  maxsus  kodli 
datchiglardan  foydalanishga  asoslangan.  Xaqiqiy  siljishning  sonli  koddagi 
ko`rsatgichlari 
datchikdan 
olinadi 
va 
perfolentadan 
xisoblanayotgan 
programmaga taqqoslanadi. 
Programma  asosida  boshqarishning  impulsli  sistemalarida  dastlabki 
programmadan  tushadigan  impulslar  sonini  xaqiqiy  siljish  kattaligiga  muvofiq 
teskari  aloqa  datchigi  ishlab  chiqqan  impulslar  soniga  taqqoslash  prinsipidan 
foydalaniladi.  Impulsning  berilgan  sonlari  xamda  teskari  aloqa  datchigi  ishlab 
chiqqan sonlari mos kelganda yuritish dvegateli uzib qo`yiladi. 
Programma  asosida  boshqarish  sistemalari  texnalogik  vazifasiga  ko`ra 
pozitsion  va  konturli  turlarga  bo`linadi.  Odatda,  stanok  ish  organlarining 
mustaqil  siljishi  uchun  SDB  ning  pozitsion  sistemalari  to`g‗ri  burchakli 
kordinatalarda  beriladi.  Ulardan  parmalash  va  koordinatali  yunib  kengaytirish 
stanoklarini  avtomatlashtirish  uchun  foydalaniladi.  SDB  ning  konturli 
sistemalari  ish  organlarining  bir  necha  koordinatalar  bo`yicha  mos  xolda 

---

siljishlari  xisobiga  murakkab  shaklli  detallarga  ishlov  berish  uchun 
mo`ljallanadi.  
Sonli  programma  asosida  boshqarishning  ikki  koordinatali,  uch 
koordinatali,  to`rt  koordinatali  va  xatto,  besh  koordinatali  sistemalari 
qo`llaniladi.  Keyingi  vaqtda  jixozning  ishlamay  qolishi  bilan  bog‗liq  bo`lgan 
to`xtab  qolishlar  vaqtini  qisqartirish  maqsadida 

dastgox-SDB

  sistemasiga 
diagnoz qo‗yish masalalariga katta axamiyat berilmoqda. 
 
Tokarli SDB dastgoxi. 
Masalan,  S

S  tipidagi  SDB  qurilmalar  quyidagi  parametrlarni

 
programmalashdagi  xatolarni,  dastgoxga  xizmat  ko‗rsatishdagi  xatolarni, 
dastgoxga  xizmat  ko‗rsatishdagi  xatolarni,  elektron  bloklarning  ishlamay 
qolishini,  boshqarish  shkafida  temperaturaning  belgilangan  qiymatdan 
ko‗tarilishini, dastgoxning mexanik uzellari xolati va hakozalarni kontrol qiladi. 
Boshqaruvchi  programma  bevosita  ish  o‗rnidagi  klaviaturadan  qo‗lda 
kiritiladigan  sodda  sistemalar  keng  qo‗llanilmoqda.  Ular  yakkalab  va  mayda 
seriyalab  ishlab  chiqarishda  universal  dastgoxlarni  konturli  boshqarish  uchun 
mo‗ljallangan.  Bunday  sistemalardan  foydalanish  natijasida  yuqori  aniqlik 
saqlangani xolda dastgoxni qayta sozlash vaqti qisqaradi. Sistemani ixchamligi 
tufayli uni bevosita dastgoxga o‗rnatish mumkin. 
SDB qurilmalari bo‗lgan dastgoxlarni guruxli boshqarish sistemalari (bir 
necha dastgoxlarni boshqarish uchun) quyidagi funksiyalarni bajaradi:  
-detallarga ishlov berish programmasi taqsimlaydi;  
-datsgoxlar ishini kontrol qiladi va xatolarni aniqlaydi;  
-datsgoxlarni boshqarish uchun zarur ma‘lumotlar beradi;  
-datsgoxlar xolatini baholaydi;  
-programmalarni ish o‗rnida tekshiradi hamda tuzatadi va hokazo. 

---