Mashinasozlik tехnologiyasi

7 – rasm. Yuritmaning  tipik uzellari 
Д – dvigatel (harakatlanish manbai, elektrodvigatel, pnevmodvigatel);  
T – transmissiya – ijrochi organga harakatni uzatib beradi;  
У - barcha elementlar, ularning yordamida yuritmaning ulanishi, kerakli 
yo‗nalishda  va  harakatlanish  tezligi,  tormozlanish,  yuritmaning  uzilishi 
ta‘minlanadi. 

---

ИO  –  ishlov  berilayotgan  detal  yoki  keso‗vchi    asbobni  olib  yuruvchi 
ijrochi organ;  
KY – inson tomonidan beriladigan boshqaruv buyrug‗i. 
Yo‗g‗on  strelkalar  bilan  yuritma  elementlari  katta  quvvat  kuch  uzatishi 
ko‗rsatilgan.  Inson  boshqaruv  buyruqlarini  dasta  yoki  boshqaruv  tugmachalari 
orqali beradi. 
  Buyruq  yuritma  mushtchali  boshqaruv  tizimi  metall  qirquvchi  avtomat 
dastgohlarda va sano‘atning ko‗pgina boshqa tarmoqlarida keng qo‗llaniladi. Bu 
tizim  juda  qadimdan  ma‘lum  bo‗lgan.  Mexanik  –  ixtirochi  A.K.Nortov  XVII 
asrdayoq    birinchi  tokarlik  nusxa  ko‗chiruvchi  yaratadi,  unda  kechkichning 
surilishi  aylanuvchi  nusxa  ko‗chiradigan  (kopir)  yordamida  amalga  oshirilgan 
(8 - rasm).