Mashinasozlik tехnologiyasi

2. RDB tizimlari boshqaruv organlari 
 
Boshqaruv  organlari  aloxida  shkaf  (javonda)  joylashgan  bo‗lib 
ma‘lumotlarni  o‗qish  qurilmasi  va  operator  pulptidan  iborat.  Operator    pulpti 
yordamida  tizimni  ish  rejimi  ta‘minlanadi,  surish  tezliklari  korreksiyasi  va 
qurilma ishini indikatsiyasi amalga oshiriladi. 
 
Operator pulptida quyidagi boshqaruv organlari joylashgan: 
1.  Qurilmani ish rejalari o‗zgartirgichi (murvati): 
2.  Surish tezligi korreksiyasi murvati: 
3.  «Adres» tugmasi; 
4.  «Ish (rabota) yuritmasi tozalash (sbros), RDB ni tozalash» tugmalari; 
5.  «Texnologik to‗xtatish» tugmasi: 
6.  «Qo‗lda» kiritish murvati. 
7.  Indikatorli yorug‗lik tablosi. 
8.  «Sonlar indikatsiyasi» (kadr, kesuvchi asbob nomeri va korreksiya). 
Ish  rejimlari  murvati  tizimi  quyidagi  rejimlarda  ishlatishni  ta‘minlaydi: 
«qo‗lda»  kiritish;  tozalash  (sbros);  texnologiya  bo‗yicha  ish;  kadrni  axtarish; 
kadrlar bo‗yicha ish; dastgo‘dan boshqarish. 

---

«Qo‗lda» kiritish rejimida geometrik va texnologik ma‘lumotlar «adres» 
tugmalari va aloxida terish o‗zgartigichi yordamida kiritiladi.  
 
«Texnologiya  bo‗yicha  ish»  rejimida  kerakli  kadr  topilib,  shu  kadr 
bo‗yicha ish bajariladi (kadr terish o‗zgartigichi bilan amalga oshiriladi). 
 
«Tozalash» (sbros) tugmasini bosish bilan butun tizim yoki uni bir qismi 
tozalanib boshlang‗ich xolatiga keladi. 
 
«Dastgoxdan  boshqarish»  ikki  xil  rejimda  boshqarishni  ta‘minaydi: 
«Qo‗lda  boshqarish»  va  «Avtomatik  boshqarish».  Buning  uchun  dastgox 
boshqaruv  pultidagi  o‗zgartirishdan  foydalaniladi.  «Qo‗lda  boshqaruv»  uchun 
operator  pultida  «dastgoxda  boshqarish»  rejimiga  o‗tiladi.  So‗ngra  dastgox 
po‗latidan  X,Y,Z  yo‗nalishlar  bo‗yicha,  mos  xolda  «o‗ng»  yoki  «chap» 
xarakatlantirish  mumkin.  Xarakat  tezligi  pulptdagi  murvat  yordamida 
o‗zgartirish mumkin. 
 
«Avtomatik boshqarish» uchun dastgox pulptida o‗zgartirish shu xolatga 
qo‗yiladi.  Operator  pulptida  «Avtom»  lampochkasi  yonadi.  Operator  pultidan 
kerakli rejimda «avtomatik» ravishda boshqariladi. Boshqa rejimga o‗tish uchun 
«tozalash»tugmasi  va  «privod»  va  «RDB»  yordamida  tizim  va  yuritma 
tozalanishi kerak. 
 
Tezlikni  o‗zgartirish  murvati  bilan  surish  tezligini  ma‘lum  darajada 
o‗zgartirish mumkin. 
 
«Texnologik  to‗xtatish»  tugmachasi  yordamida  sistemani  «avtomat» 
rejimda ishlayotgan bo‗lsada zarur bo‗lgan vaqtga to‗xtatib turish mumikn. 
 
Yorug‗lik  toblosi,  boshqarish  tizimining  ish  jarayonini  ko‗rib  (nazorat 
qilib) turish uchun ishlatiladi. 
Nazorat savollari: 
1. Datchikning sezgirligi degnda nimani tushunasiz? 
2. Sezuvchan o‗zgartirgichlar ishonchliligiga qanday talablar qo‗yiladi ? 
3. Energetik parametrlar deganda nimai tushunasiz? 
4. Kesish kuchini qanday datchiklarda aniqlash mumkin? 
5. Kesuvchi asbobning xolatini aniqlash uchun qaysi faktorlar nazorat qilinidi? 
6. Yeyilish kriteriyasi deganda nimani tushunasiz? 
7. Detal yuzasining g‗adir – budurligini oshishi nimani bildiradi? 
8. Vibroakustik signalni olish uchun datchik qayerga joylashtiriladi?