Mashinasozlik ishlab chiqarishini avtomatlashtirish

                   
          Avtomatika kuchaytirgichlari 
 
                                                       
 
   
 
 
 
               
 
 
 
 
 
 
 
11.1-rasm. Avtomatika kuchaytirgichlarining klassifikatsiyasi. 
 
Avtomatik  sistemalarda  turli  xil:  magnitli,  eletron,  elektr  mashinali, 
gidravlik,  pnevmatik  va  kuchaytirgichlar  ishlatiladi.  U  yoki  bu  kuchay- 
tirgichni  tanlash,  uning  anik  ishlatiladigan  sharoitidan  kelib  chikkan  xolda 
amalga  oshiriladi.  Kuprok  elektr  kuchaytirgichlar  qullanishga  ega.  Kuchay- 
tirgichlarning  asosiy  tavsifi  bu.  uning  chikishdagi  kuvvatini  kirishdagi 
kuvvatiga  nisbati  orkali  aniklanadigan  kuchaytirish  koeffisientidir,  ya`ni  tok  va 
kuchlanish buyicha kuchaytirgichning kuchaytirish koeffisienti 
 
Gidravlik 
Elektron 
Ionli 
Elektrik 
Pnevmatik 
Elektromexanik 
Elektromashinali 
Magnitli 

---

66 
 
mos  ravishda 
  bo‗ladi.  CHiqish  signali  X
ch
 
bilan  kirish  signali  X
k
  o‗rtasidagi  bog‗lanish  X
4
=f(X
K
)  kuchaytirgichning  statik  tavsifi 
deb ataladi. 
 
 
11.1-rasm. Avtomatik boshqarish tizimi elementlarining funksional sxemalari: a – passiv 
element(E); b – aktiv element (kuchaytirgich); v – teskari aloqali element(TA). 
 
Kuchaytirgichlarga  quyiladigan  talablar:  kuchaytirilgan  signal  quvvati 
yuqori,  inersionligi  kam,  sezgirligi  yuqori  va  statik  tavsifi  tugri  chiziqli 
bo‗lishi  kerak.  Quyida  elektrik  signal  kuchaytirgichlarning  bir  necha  turi 
keltirilgan.