«Машиналар ишончлилиги ва таъмирлаш» фанидан кўргазма слайди

МТУни иш режими, ишчилар ва ускуналарнинг
йиллик ва қт фондини ҳисоблаш
Устахонани иш режимига бир йилдаги иш куни ва бир кеча-кундуздаги иш сменаси киради. Кўпчилик устахоналар ҳафтасига олти кун ва бир сменада ишлайди.
Ишчилар ва ускуналарнинг ишларини вақт фонди, сменаларнинг давомийлигидан келиб чиқиб аниқланади.
Йиллик вақт фонди номинал ва ҳақиқий ва қТ фондларига бўлинади. Иш вақтини йиллик номинал фонди Фн - бу иш вақтини йўқотилишини ҳисобга олмаганда иш соатлар сони бўлиб, у қўйидаги формула билан аниқланади:
Фн  (Кр tсм - Кп tс) n, cоат, (1)
бу ерда Кр-йилдаги иш кунлари сони, беш кунлик иш ҳафтасида Кр252, олти кунликда Кр304 кун;
tсм - смена давомийлиги,соат;
Кп - дам олиш ва байрам кунларидан олдинги кунлар сони, бунда иш сменаси қисқаради (ҳафтасига беш кунликда Кп61, олти кунлик иш кунида Кп61 кун;
tс - дам олиш ва байрам кунларидан олдинги кунлардаги смена қисқартирилган вақти, соат, tс1;
n - сменалар cони.
Ишчилар ва ускуналарнинг номинал вақт фондини ҳисоблаш мақсадлари учун бир сменалик иш кунида 2070 соатга тенг деб қабул қилинади.
Ишчилар ҳақиқий вақт фонди номинал вақт фондидан ишлаб чиқаришдаги вақт йўқотишларни ҳисобга олган ҳолда қуйидаги формула ёрдамида аниқланади:
Фд  (Фн - Коtcм) р, cоат (2)
бу ерда Ко - ишчилар меҳнат таътил кунлари сони;
р - иш вақтини йўқотиш коэффициенти.
Иш вақтини йўқотиш коэффициенти ишчининг малакаси ва унинг ишлаш шароитига боғлиқ. Бўяш камералирада ишлайдиган бўёқчилар, галваниклар ва аралашмалар тайёрлайдиганлар учун р0,96 , ремонт корхоналаридаги қолган кўпгина касблар учун, шу жумладан МТУ даги ҳамма касблар учун р0,97 қабул қилинади.
Ускуналарнинг ҳақиқий йиллик вақт фонди Фдо қуйидаги формула билан аниқланади:
Фдо  Фн о, соат (3)
бу ерда Фн - сменалар сонини ҳисобга олган ҳолда ускуналарнинг номинал йиллик вақт фонди, соат;
о - ускуналардан фойдаланиш коэффициенти.
Ускуналардан фойдаланиш коэффициенти сменалар сонига боғлиқ бўлиб, техник хизмат кўрсатиш ва ремонт қилиш учун кетган вақтни ҳисобга олади.
Сменалар сонини ошиши билан бу коэффициент камаяди. МТУ да иш бир сменалик эканлигини ҳисобга олиб, ҳамма ҳисобларда о0,97 – 0,98 ёки устахонадаги ускуналар ишларини ҳақиқий йиллик вақт фонди бир сменада Фдо2010 - 2030 соат деб қабул қилинади.