Машиналар ишончлиги ва техник сервис. Machine reliability and maintenance

Мавзунинг мақсади: талабаларга машиналарни таъмирлашдаги ишлаб 
чиқариш жараѐнлари, уларни таъмирлаш турлари ва усуллари, вақт нормаси 
тѝғрисида билим бериш. 
Машиналарни таъмирлаш ва тиклаш илми ва амалиѐти ѝзининг энди 
шаклланиш жараѐнида кѝпгина қарама-қаршиликларга дуч қилганлиги 
маълум. Ўз вақтида, ҳатто таъмирлаш корхоналарини қуриш учун маблағ 
сарфлаш мақсадга мувофиқ эмас, деган хато фикрлар ҳам бор эди. 
Маълумки, ҳар қандай машина, шу жумладан қишлоқ хѝжалик 
машиналари ҳам қанчалик такомиллашган, мукаммал бѝлмасин, ундан 
фойдаланиш жараѐнида ҳар ҳил нуқсонлар, ейилишлар, синишлар ва бошқа 
турдаги шикастликлар содир бѝлади, уларнинг ишончлиги аста-секин пасая 
бошлайди, улар маънавий ва жисмоний эскиради. Бундай камчиликларни
бартараф қилиш учун қѝшимча меҳнат ва маблағ сарфлашга тѝғри келади. 
Машина трактор паркини ишга шай ҳолатда сақлаш ишлари мойлаш, ейилиш 
ва эскириш назарияларига асосан амалга оширилади.
Машиналарни 
таъмирлаш 
ишларини 
ташкиллаштириш 
ва 
режалаштириш муаммоларини ѝрганишда эҳтимоллар назарияси ҳамда 
оммавий хизмат кѝрсатиш назариясидан, квалиметрия ва бошқа замонавий 
назариялардан кенг фойдаланилади. Мавзуга чуқурроқ кириб боришдан 
олдин, келинглар, таъмирлаш соҳасидаги ҳали биз билмаган баъзи 
тушунчаларни ѝрганиб олайлик. 
Таъмирлаш – машинанинг (ѐки ундаги айрим қисмларнинг) ишлаш 
қобилиятини тиклаш мақсадида уларнинг нуқсонларини бартараф этишга 
қаратилган ишлардан иборат (плакатлардан фойдаланиб унда жойлашган 
бѝлимларга қисқача тавсифнома бериб ѝтиш мақсадга мувофиқдир).
Масалан, МТУ устахонасида тракторлар сонига қараб 20,22 ѐки ундан 
кѝп участкалар жойлашиши мумкин ( 1-расмга қаралсин). 
 
1-расм. Фермерлар уюшмаси таркибидаги МТУни компановкалаш 
схемаси: I…XX - бўлинмаларнинг жойланиши: 
МТУ-нинг бош биноси габарит ѝлчамларининг тѝғри танланганлигини 
баҳолаш коэффициенти К= 2...3 га тенг бѝлиши керак. Амалиѐтда 10, 20, 25, 50, 75, 
100 -150, 200та тракторга мос бош бинонинг типовий лойиҳалари мавжуд. 
Уларнинг хоҳланган туридан фойдаланишимиз мумкин. 

---