Машиналар ишончлиги ва техник сервис. Machine reliability and maintenance

 

---

5.10. Таъмирлаш корхоналарнинг энергетик ресурсларини 
лойиҳалаштириш 
 
Режа: 1. Таъмирлаш-техсервис корхоналаридаги асосий энергия турлари. 
2. Сиқилган ҳавога бѝлган эҳтиѐжни ҳисоблаш. 
3. Сув, бѝғ, ѐқилғига ва электр энергиясига бѝлган эҳтиѐжларни 
ҳисоблаш. 
Мавзунинг мақсади: талабаларга корхонанинг энергетик ресурсларини 
лойихалаштиришга оид билим бериш. 
Кейинги йилларда халқ хѝжалигининг барча соҳаларида энергия ва ресурс
тежамкорлик муаммоларини ечиш масаласи энг актуал бѝлиб қолмоқда. 
Барча турдаги ресурсларни рационал ва тежамкор сарфланишини таъминлаш 
ишларига ресурстежамкор ва чиқитсиз технологияларига жадал суръатларда 
ѝтиш, иккиламчи ресурслардан ва ишлаб чиқариш чиқиндиларидан 
фойдаланишларни анча яхшилаш йѝли билан амалга оширишимиз мумкин. 
Таъмирлаш-техсервис корхоналари қѝйидаги асосий энергия турларини 
истеъмол қилади: сиқилган ҳаво, сув, бѝғ, ѐқилғи, газ ва электр энергияси. 
Корхоналардаги 
энергетик 
ресурсларни 
аниқлашдаги 
бошланғич 
маълумотлар сифатида қуйидаги материаллар қабул қилиниши мумкин: 
корхонанинг Бош режасини, асосий ишлаб чиқариш, ѐрдамчи, санитар-
гигиена ва бошқа жиҳозларнинг барча энергия турдаги эҳтиѐжлар, уларнинг 
максимал, ѝртача соат ва йил давомида сарфи кѝрсатилган жойлашиш ҳолати 
ва спецификацияси билан биргаликдаги умумий режаси.
Таъмирлаш корхоналарида сиқилган ҳаво пневматик инструментлар 
(пневматик отверткалар, гайковертлар, дреллар, болғалар, жилвирлаш 
машиналари ва бошқ.) учун, пневматик кутаргичлар (таллар, телферлар ва 
жилолаш ва бошқ.) учун, ажратиш-йиғиш дастгоҳларда, эритиб қоплаш ва 
деталларга ишлов бериш (металлизацион ва қѝм пуркаш аппаратлари) ва 
бошқа қатор технологик жараѐнлар қѝлланилади. 
Ҳар бир эҳтиѐж манбаи учун сиқилган ҳавога бѝлган эҳтиѐж қуйидаги 
формула ѐрдамида аниқланиши мумкин: 
э
x
ўрт
K
n
q
q
1
;
(1)
2
1
* К
К
К
э
, 
бу ерда
q 
ѝрт 
–ҳавонинг ѝртача назарий сарфи, м
3
/мин; 
q
1 
–берилган турдаги битта истъемолчига тегишли ҳаво сарфи,
м
3
/мин;
n
x
-берилган иш турига тегишли истъемолчилар сони;
К
э
-эҳтиѐж коэффициенти;
К
2
-берилган турдаги ҳаво истеъмолчиларнинг бир вақтида 
ишлашишини ҳисобга олиш коэффицент (1-жадв. қаралсин). 

---