Mashina va mexanizmlar nazariyasi

Evolventa profilli tishii ishlashmani va planetar reduktorni
kinematik sxemasini loyihalash

z₄=17 z₅=28 z6=17+28=45 z7=45+28=73

m=4
(tishlar sonini minimal ya’ni 17 va undan katta qilib olamiz).
g’ildirakning bo’lish aylanasi radiusi:
R4=0.5*m*z4=0.5*4*17=38mm
g’ildirakning bo’lish aylanasi radiusi:
R5=0.5*m*z5=0.5*4*28=56mm
Asosiy aylanalaming radiuslari:
Ror=R4*cosa=38*cos20= 33,8256mm
Rb5=R5*cosa=56*cos20=45mm
G’ildirak tishlarining balandligi:
й4 =/% = /и(2-й>со)=4(21+0,25)=9-10’’ш. Ilashmaning boshiang’ich aylana voyi
bo’yicha qadami:
p=3.14*m=3.14*4=12mm
Tishning boshiang’ich aylana yoyi bo’yicha qalinligi
S4 = S5 = 0,5p=0.5*12=6
G’ildirak tishlarining chiqiqlari aylanasi radiuslari:
Rb4= Гу4 + й4 =33+9=42mm
Rb5=rb5+h5=45+9=54mm
Galtelning yumoqlanish radiusi
Rp=0.4*-m=0.4*4=1.6
O’qlararo masofa
A=0.5m(45)=90
Chizmaning uzunlik masshtabi ц, ni tanlaymiz. Bunda tishning
chizmadagi balandligi >50 mm bo’lishi kerak.

G’ildiraklaming o4 va Os markazlari oralig’ini to pamiz:
Qutb nuqtasi P dan urinma chiziq t-t ga a = 20° burchak ostida asosiy
aylana’arga umumiy bo’lgan urinma chiziq n-n o’tkaziladi. Bu urinma chiziq
asosiy aylanalar rM va riS da urinish nuqtalari a va в ni beradi. Bunda kesma
ab nazariy ilashish chizig’i deyiladi. Ilashish chizig’i n-n ni ikki g’iidiraklaming asosiy aylanalarida
dumalatib, qutb nuqtasi p dan o’tuvchi evolvents profilini chiziladi.
Chizmadagi kesma AP ni teng qismlarga bo’lamiz. Masalan, kesma ap
ni to’rtta teng qismlarga bo’Iib, P3, 32, 21, 1A kesmalami olamiz. Ilashish
chizig’ining davomida A5 va 56 teng kesmalami ham belgilaymiz.

A nuqtadan boshlab, asosiy aylanada bu kesmalarai teng Al= Al, A2 = A2,

АЗ = A3', sbuningdek, A5 = A5,A6 = A6’ yoylami belgilaymiz.
Beigilangan 1', 2', 3', 4' 5', 6' nuqtalami g’ildirakning markazi Ot bilan
tutashtiramiz. Bu nuqtalardan radius chiziqlariga tik, ya’ni asosiy aylanaga
urinma chiziqlar o’tkazamiz.
Evolventaning evolventadan o’tkazilgan normal chiziqning uzunligi
asosiy aylanasi «yoyining uzunligiga teng» degan xossaga asoslanib, evolventa
egri chizig’ini chizamiz. Buning uchun birincha urinma chiziqda bitta Г-Г
kesrna, ikkinchi urinma chiziqning 2 nuqtasidan 2’-2' kesma, uchinchi
urinmaning 3 nuqtasidan 3'-3’ kesma belgilaymiz va xokazo.
Beigilangan t", 2", 3', 4*, 5', 6’ nuqtalami ketma-ket tutashtirib, evolventa
chizig’ini hosil qilamiz. Ikkinchi g’ildirak tishining profilini ham xuddi shu
tarzda chizamiz (rasm M6).
Agar rfto’g’ri chiziq vositasida g’ildirak markazi bilan birlashtirib, hosil bo’lgan
chiziqni tish botiqligi aylanasi bilan radius aylana yoyi yordamida
tutashtiramiz. г, r2 r3 H

Boshlang’ich aylana yoyi bo’yicha tishning qalinligi


ni belgilaymiz va uni teng ikki qismga bo’lamiz. Uni g’ildirak markazi <9, bilan
tutashtirib, tishning simmetriya o’qini hosil qilamiz. Simmetrik proektsiyalash
usulida tishning ikkinchi evolventa profilini chizamiz.
Tishning boshlang’ich avlana yoyi bo’yicha qadarni:
P=p/u125.6/1.5=84mm
ga teng oraliqda qo’shni tishlaming simmetriya o’qlarini belgilaymiz va
tishning profiliarini chizamiz. Ikkinchi g’ildirak tishining profilini ham chizamiz. Har bir g’ildirakning
uchtadan tishi chiziladi.