Mashina traktor agregatlarini diagnostikalash va texnik servisi

 
35-rasm. Tormoz xususiyatlarini tekshirish uchun barabanli stend: 
1-rama; 2-dumalash tayanchi; 3-elektr motor; 4,5-yugurish barabani; 6- 
yulduzcha; 7-zanjir uzatma; 8-mufta; 9-pishang (richag); 10-aks ta‘sir 
momentdatchigi; 11-massa datchigi. 

---

117
Tormoz kuchi avtomobil g‗ildiragining baraban bilan tutash nuqtasida vujudga 
keladigan reaktiv (aks ta‘sir) kuch sifatida o‗lchanadi. 
Stendning elektr motori barabanlarni, ular esa transport vositasining 
g‗ildiragini aylantiradi. Sekin-asta tormoz mexanizmi ishga tushiriladi va u yugurish 
barabanlari aylanishiga qarshilikni vujudga keltiradi. Tormoz kuchiga proporsional 
ravishda reaktiv (aks ta‘sir) moment yuzaga keladi. Uni dumalash tayanchlariga 
balansir ravishda o‗rnatilgan elektr motorining korpusi qabul qiladi. Reaktiv moment 
datchik yordamida o‗lchanadi. Datchik kuchni elektr motor korpusidan pishang 
(richag) orqali oladi. Stend to‗plamiga yana tormoz boshqaruvi uchun kuch 
o‗lchagich moslamalar, tormozlanish boshlanishi datchigi (tormoz pedaliga 
o‗rnatiladi) va tormoz tizimi pnevmatik yuritmasi nazorat nuqtalariga ulanadigan 
bosim datchigi kiradi. 
O‗lchangan diagnostik parametrlar me‘yoriy miqdorlar bilan taqqoslanadi. 
Afzalliklari: yuqori darajadagi aniqlik; tormozlarni sinash vaqtida 
barabanlarning kichik tezliklarda aylanishi stendning yuqori texnologik moyilligini 
ta‘minlaydi. Komchiliklari: ko‗p metal va energiya hajmliligi. Bu stendlar nazorat 
operastiyasida ishlatishda qo‗l keladi, masalan, tormoz samaradorligini o‗lchagandan 
so‗ng, kerak bo‗lsa, sozlash ishlori olib borilib, keyin bajarilgan ishlar sifatini 
qaytadan nazorat qilishga qulay bo‗ladi. 
Stendda sinash.
Tormoz xususiyatlarining nozorati ko‗proq stend sinovlari 
uslubi bilan olib boriladi, chunki yo‗l sinovlarining ish hajmlari ko‗proq va katta 
sathdagi maydonlarni talab etadi. 
Ishchi, zaxira va bekat (to‗xtagandagi) tormoz tizimlari, tormozlanish 
samaradorligi parametrlari bo‗yicha stend sharoitida tekshirilganda, solishtirma 
tormoz kuchining umumiy qiymati aniqlanadi. Pnevmatik yuritmali ishchi tormoz 
tizimi tormozlanish samoradorligi parametrlari bo‗yicha tekshirilganda tormoz 
tizimining ishlab ketish vaqti yoki tormoz yuritmasining ishlab ketish vaqti 
aniqlanadi.