Машғулот тури: амалий Мавзу: plastik surkov moylarining quyuqligini (penetratsiyasini) aniqlash Ishning maqsadi

Tajribani o’tqazish tartibi 
Laboratoriya penetrometri LP (14-rasm) shtativ va plitadan tashqil topgan.
Shtativning holatining balandligi buyicha sozlash mumkin. Shtativga plunjer, 
indikator 4 va quzgu urnatida. Plunjer erkin xarakatlana oladi. Plunjerga igna tosh 
va konus maxkamlangan.

---

5 
Kursatkich prujina bilan siqilgan konus yordamida tishli gildirak uchiga 
ulanadi va reyka kremalerada xar qanday xolatda xam kursatkichni «0» ga 
urnatish mumkin. Shisha stakanda yaxshilab aralashtirilgan sinalaetgan surkov 
moyini urindiqqa joylashtiriladi. Ortiqcha surkov moyi sidirib olinadi. Qisqich 
yordamida kronshteynni ustun bo’ylab shunday joylashtitriladiki konusning uchi 
surkov moyining sirtiga tegsin. Konus uchining xolatini kuzgu yordamida nazorat
qilib turiladi. Bu xolda konus stakan devoriga tegib turmasligi kerak.
Tajriba utkazishdan oldin qisqich yordamida o’rnatilgan plunjer yuqoriga 
kutarilib, strelkani shkala bo’yicha 0 ga keltiriladi. Shkalaning xar bo’lagi 0,1 mm 
qiymatli 360 bo’lakka ega . Indikatorni o’rnatishda, kremaler reykasida (30 dan 
35 mm gacha) kerakli uzunlik qolishini ta’minlash kerak. Sungra bir vaqtda 
soniya ulchagich (sekundomer) yurgiziladi va penetrometrning ishga tushirish 
tugmasi bosiladi. Konus 5 sek davomida erkin surkov moyiga botadi. Keyin yana
tugma quyib yuboriladi to plunjerga taqalguncha, bunday xolatda indikator
kursatkichi 5 suriladi. Indikator shkalasining kursatkichi ezib olinadi, sungra 
kremaler va plunjer konusi bilan birga kutarilib qo’yiladi. Konus yuzasi moydan
tozalanadi va stakandagi surkov moyining tepasi tekislab qo’yib, tajriba yana 
qaytariladi. Tajriba turt marta qaytariladi va urtacha arifmetik miqdori aniqlanadi. 
Plastik surkov moylarining kuyukligi (penetratsiyasi) 
20-jadval 
Surkov moylari 
25 
0
S da kuyukligi
Kalloid stabilligi 
Salidol S
270...330
1...5 
Litol-24
220...250
8...12 
Fiol-1
310...340
15...20 
Tsiatim-221
280...320
2...7 
Tsiatim-201
290...320
4...7 
Plastik surkov moylarining ishlatilish soxalari 
20-jadval 
Traktor markasi 
Yurish sistemasi va boshka agregatlar uchun 
K-701
Litol-24, TsIATIM-201, solidollar 
T-150
Litol-24, TsIATIM-201, solidollar 
T-100M
Litol-24, solidollar 
DT-75S
Litol-24, solidollar 
MTZ-80, MTZ-82
Litol-24, solidollar 
T-28X4M, T-40M
Litol-24, grafit, solidollar