Ma’ruzalarning asosiy tarkibi

3.9. Issiqlikdan foydalanishning energetik va ekologik muammolari
Issiqlikdan foydalanishning energetik va ekologik muammolari. Energetik yonilg‘ilar. Motor yonilg‘ilari. YOnilg‘ining oksidlanish reaksiyasi. Porshenli IYOD ishchi jismi. YOnilg‘i energetika resurslaridan foydalanishning samaradorligini oshirish muammolari. YOnish mahsulotlarining zaharliligi. Avtomobil transporti va yo‘l qurilishida energoresurslar iste’molini kamaytirish uslublari va vositalari.
3.11. IYOD larning xaqiqiy sikllari, ekspluatatsion xususiyatlarining asosiy ko‘rsatkichlari
To‘rt taktli IYODlarning xaqikiy sikllari, uchqundan o‘t oldiriladigan dvigatellarning va dizellarning sikllari. Gaz-dizel to‘g‘risida tushuncha.
Ikki taktli IYODning xaqiqiy sikllarining ko‘rsatkichlari to‘g‘risida tushunchalar: indikator va effektiv o‘rtacha bosim, kuvvati, foydali ish koeffitsienti va yonilg‘ining solishtirma indikator va effektiv sarfi.
3.12. Ishchi jismlar va ularning xususiyatlari
IYODlarda qo‘llaniladigan ishchi jismlar to‘g‘risida tushunchalar. IYODlarda foydalaniladigan suyuq va gazsimon yonilg‘ilarning tarkiblari va asosiy xususiyatlari. YOnilg‘ini tashkil etuvchilarning kimyoviy-oksidlanish reaksiyalar. YOnilg‘ining to‘liq yonishi uchun kerak bo‘lgan havoning nazariy miqdori. Havoning ortiqlik koeffitsienti. YOnuvchi aralashma tarkibi va miqdori. Havoning etarli va kam bo‘lganida yonilg‘i yonishida hosil bo‘lgan yonish mahsulotlarining nazariy tarkibi va miqdori. Suyuq va gazsimon yonilg‘ilarning yonishi natijasida mollar sonining o‘zgarishi va yonuvchi aralashmaning yonish issiqligi. YAngi zaryadning va yonish maxsulotlarining termodinamik xususiyatlari va ularning harorat va aralashma tarkibiga bog‘liqligi.
IYODlar uchun alternativ (gaz kondensati, spirtlar, efirlar, vodorod va boshqalar) yonilg‘ilar to‘g‘risida asosiy ma’lumotlar.
9 Gaz almashinuvi jarayoni
To‘rt taktli dvigatellarda ro‘y beradigan gaz almashinuvi jarayoni. Kiritish va chiqarish tizimlaridagi tebranish jarayonlarining gidravlik qarshiliklarini silindrlarning samarali tozalash va to‘ldirishga bo‘lgan ta’siri. Zaryadning isishi. Gaz taqsimlash fazalari. Kiritish jarayonida zaryadning yo‘naltirilgan uyurma harakatini tashkil qilish. Nadduvli dvigatellarda gaz almashinuvi jarayonining o‘ziga xosligi. Ishchi jismning kiritish tizimidagi va chiqarish jarayonining oxiridagi ko‘rsatkichlari. Qoldiq gazlar koeffitsienti. Kiritish jarayonining oxiridagi harorat. To‘ldirish koeffitsienti. To‘ldirish koeffitsientiga ta’sir qiluvchi konstruktiv omillar. Dvigatelning tezlik va yuklama ish rejimlarini to‘ldirish koeffitsientiga ta’siri. Dvigatelning tizimlarini va mexanizmlarini texnik holatlarini va ularning ekspluatatsion rostlashlarining gaz almashinuvi jarayoniga ta’siri.
Ikki taktli dvigatellarning gaz almashinuvi jarayonlarini o‘ziga xosligi. SHamollatish koeffitsienti to‘g‘risida tushuncha. Ikki taktli dvigatellarning asosiy shamollatish sxemalari.