Ma’ruzalar matni

Talabalar O.N.dan oladigan baholarining namunaviy mezonlari.

t/r	Ko‘rsatkichlar	O.N. baholari
		Baho.	1-O.N.	2-O.N.
1.	Darslarga atnashganlik darajasi. Ma’ruza darslaridagi faolligi,konspekt daftarining yuritqilishi va to‘liligi	5	5	5
2.	Talabalarning mustaqil ta’lim topshirilarini o‘z vatida va sifatli bajarqilishi va o‘zlashtirish	5	5	5
3	Ozaki savol-javob,kollekvium va boshqa nazorat turlari natijalari bo‘yicha	5	5	5
	Jami O.N. bahosi	5	5	5

Talabalar J.N.dan to‘playdigan ballarining namunaviy mezonlari.

t/r	Ko‘rsatkichlar	O.N. baholari
		Baho	1-J.B.	2-J.B.
1.	Darslarga qatnashganlik va o‘zlashtirish darajasi. Amaliy mashg‘ulotlardagi faolligi,amaliy mashg‘ulot daftarining yuritilishi va holati	5	5	5
2.	Mustaqil ta’lim topshiriqlarini o‘z vaqtida va sifatli bajarilishi. Mavzular bo‘yicha uy vazifalarini bajarish va o‘zlashtirish natijasi	5	5	5
3	Yozma nazorat ishi yoki test savollariga berilgan javoblar.	5	5	5
	Jami J.B.	5	5	5

t/r	Ko‘rsatkichlar	YA.N. baholari
		Maks.	O‘zgarish oralig‘i
1.	Fan bo‘yicha yakuniy yozma ish nazorati	5	2-5

Yakuniy nazoratni “Yozma ish” asosida o’tkazish

M E Z O N I

Talabalar fandan yakuniy nazoratni test topshiriqlari yoki “Yozma ish” usulida topshiradilar va ularni o’zlashtirish ko’rsatkichi 2 dan 5 bahogacha baholanadi. Agar yakuniy nazorat “Yozma ish” usulida amalga oshirilsa, sinov ko’p variantli usulda o’tkaziladi. Har bir variantda mavzular yuzasidan beshtadan savol bo’lib, har bir savolga tegishli javoblar yoziladi. Har bir savolga yozilgan javoblar bo’yicha o’zlashtirish ko’rsatkichi 1 baho oralig’ida baholanadi. Berilgan har bir savolga talaba tomonidan fanning nazariy va uslubiy asoslari to’g’ri va to’liq yoritilsa, fan doirasida mustaqil fikrga ega bo’lsa va uni yozma shaklda bayon eta olsa, javobda mantiqiy yaxlitlikka erishilsa, o’zlashtirish umumiy ko’rsatkichi 1-5baho bilan baholanadi.

Berilgan har bir savolga javob yozilmasa, noto’g’ri javob yozilsa yoki o’quv adabiyotidan so’zma-so’z ko’chirib yozilsa, amaliy topshiriq shartida belgilangan amallar bajarilmasa, iqtisodiy hodisa va jarayonlarga ta’sir etuvchi omillar aniqlanmasa, xulosa yozilmasa o’zlashtirish ko’rsatkichi 2baho bilan baholanadi. Yozma sinov bo’yicha umumiy o’zlashtirish ko’rsatkichini aniqlash uchun variantda berilgan savollarning har biri uchun yozilgan javoblarga qo’yilgan o’zlashtirish baholari qo’shiladi va yig’indi talabaning yakuniy nazorat bo’yicha o’zlashtirish bahosi hisoblanadi.

Yakuniy nazoratni “Test topshiriqlari” asosida o’tkazish

M E Z O N I

Agar yakuniy nazorat “Test topshiriqlari” asosida amalga oshirilsa, sinov ko’p variantli usulda kompyuter sinflarida o’tkaziladi. Har bir variantda 60 tadan test topshirig’i bo’lib, talabaga savollarning javobini belgilash uchun 30 daqiqa vaqt beriladi. Har bir test topshirig’iga talaba tomonidan berilgan javoblar quyidagicha baholanadi.

33-42 ta to’g’ri bajarilgan topshiriqqa “5”baho

43-51 ta to’g’ri bajarilgan topshiriqqa “4”baho

52-60 ta to’g’ri bajarilgan topshiriqqa “5”baho
Dasturning information-uslubiy ta’minoti

Didaktik vositalar

Jihozlar va uskunalar, moslamalar: elektron doska -Hitachi, LCD-monitor, sistemali blok,klavatura,sichqoncha,elektron ko‘rsatgich (ukaska). video-audio uskunalar: video va audiomagnitofon, mikrofon, kolonkalar. kompyuter va multimediali vositalar: kompyuter, Dell tipidagi proyektor, DVD- diskovod, Web-kamera, video-ko‘z (glazok),planshet,plotter.

Foydalaniladigan asosiy darslik va o‘quv qo‘llanmaIar, elektron ta’lim resurslari hamda qo‘shimcha adabiyotlar ro‘yxati

Asosiy darsliklar va o‘quv qo‘llanmalar

1. 
   Jumayev M.E, Tadjiyeva Z.G'. Boshlangi’ch sinflarda matematika o‘qitish metodikasi. (O 0‘Y uchun darslik.) Toshkent. “Fan va texnologiya” 2005 yil.
   
2. 
   Jumayev M.E, Boshlangi’ch sinflarda matematika o‘qitish metodikasidan praktikum. (O 0‘Y uchun o‘quv qo‘llanma) Toshkent. “0‘qituvchi” 2004 yil.
   
3. 
   Jumayev M.E, Boshlangi’ch sinflarda matematika o'qitish metodikasidan laboratoriya mashg'ulotlari. (O 0‘Y uchun o‘quv qo‘llanma) Toshkent. “Yangi asr avlodi” 2006 yil.
   
4. 
   Tadjieva Z.G., Abdullaeva B.C., Jumaev M.E., Sidelьnikova R.I., Sadыkova A.V. Metodika prepodavaniya matematiki. - T.: Turon-Ikbol, 2011. 336s.
   

Qo‘shimeha adabiyotlar

1. 
   Axmedov M., Abduraxmonova N.Jumayev M.E. Birinchi sinf matematika darsligi.
   

Toshkent. “Turon-iqbol” 2013 yil., 160 bet

2. 
   S.Burhonov va boshq. Uchinchi sinf matematika darsligi. Toshkent. “Sharq” 2012 yil.
   
3. 
   N.Bikbayeva To‘rtinchi sinf matematika darsligi. Toshkent. “0‘qituvchi” 2012 yil.
   
4. 
   Jumayev M.E. va boshq. Birinchi sinf matematika daftari.Toshkent. “Sharq” 2013 yil., 48 bet
   
5. 
   Tadjiyeva Z.G‘ va boshqalar. Boshlangi’ch sinflarda matematikadan dars
   

samaradorligini oshirishda tarixiy materiallardan foydalanish. Toshkent. TDPU, 2008., 96 bet

Elektron ta’lim resurslari

1. 
   www. tdpu. uz
   
2. 
   www. pedagog. uz
   
3. 
   www. Ziyonet. uz
   
4. 
   www. edu. uz
   
5. 
   www.nadlib.uz (A.Navoiy nomidagi 0‘z.MK)
   
6. 
   www.rtm.uz
   
7. 
   
   

GLOSSARIY

Abak-sonlar kassasi.

AKT- axborot kommunikatsion texnologiyalar

Algebraik materiall – bularga tenglama, tenglik, tengsizliklar kiradi.

Algoritm-berilgan jarayonni amalga oshirish uchun ishlarni bajarish ketma-ketligi.

Amal-o`qituvchining sinfda mavzu bo`yicha o`quv elementlarini tushuntirish borasidagi bajargan ishlar yig`indisi.

Analogiya- predmetlar ba’zi belgilarining o’xshashligi bo’yicha bu predmetlar boshqa belgilari bo’yicha ham o’xshash degan taxminiy xulosa chiqaradi.

Asosiy miqdorlar- uzunlik, jismning massasi va hajmi , vaqt, figuraning yuzi o’lchov birliklari

Bayon qilish metod – bu metod ikki turga bo’linadi : ko’rgazmali bayon qilish va muammoli bayon qilish.

Darsga tayyorlanish jarayonida ta'lim mazmunini bеlgilovchi hujjatlar - DTS asosidagi o’quv dasturi, darslik va o’quv qo’llanmalari.

Darslik- davlat ta'lim standarti, o’quv dasturi, uslubiyoti va didaktik talablari asosida bеlgilangan, milliy istiqlol g’oyasi singdirilgan, muayyan o’quv fanining mavzulari to’liq yoritilgan , tеgishli fanning asoslari mukammal o’zlashtirilishiga qaratilgan hamda turdosh ta'lim yo’nalishlarida foydalanish imkoniyatlari hisobga olingan nashr.

Deduksiya- bu, umumiy qoidalardan xususiy misollarga va konkret qoidalarga o’tishdir.

Didaktik maqsad –darsgan ko’zlangan ta’limiy maqsadlar.

Didaktik tamoyil-

Didaktik vazifa - O’qitishning shakl va usullari

Didaktiko’yin- ta'lim bеruvchi usul bo’lib, bu usul muayyan ta'limiy maqsadlarga erishuvga, ya'ni o’tilgan o’quv matеrialini aniqlashga, mustahkamlashga va uni chuqurlashtirishga qaratilgan bo’ladi.

DTS- Davlat ta’lim standarti - boshlang’ich ta 'lim jarayoni oldiga qo 'yilgan ijtimoiy talabga asoslangan holda

o'quvchilar egallashlari lozim bo'lgan bilim, ko'nikma va malakalarga qo'yiladigan talablarni belgilab beradi. Bu esa o 'z navbatida, o 'quvchilarning egallagan bilim, ko 'nikma va malakalarini baholash mezonlarini belgilash

Egiluvchanlik - muammoli-modulli o`qitish texnologiyasining yetakchi sifat belgisi.

EMM – empirik materialni matematikalashtirish

Evristik metod – qisman izlanish metodi.

Geometriya-turli shakllarning o’lchamlarini hisoblash bilan shug`ullanadigan fan.

Harfiy ifoda - harf qatnashgan ifodalar.

Hosilaviy miqdorlar – tezlik va tekis harakat tezligi.

Induksiya- bilishning shunday yo’liki, bunda o’quvchining fikri birlikdan umumiylikka, xususiy xulosalardan umumiy xulosaga olib boradi.

Interfaol metod- O’z xususiyati va ishlatish o’rnida qo’llanilib o’quvchi talabalarni mustaqil fikr yuritishga, tashabbuskorlikka undovchi, o’qitishning samaradorligini ta'minlovchi mеtod.

Izohli illyustrativ metod- yangi axborotlarni ilgari o’zlashtirilgan axborotlar bilan taqqoslashadi va eslab qolishadi.

Jismoniy daqiqa – bolalar charchab qolmasliklari uchun darsning yarmida o’tkaziladigan she’riy harakatli faoliyat.

Ko’rgazmali metod- o’qituvchi bilimlarni bayon qilish bilan birga uning haqiqiyligini misollar orqali namoyon qiladi.

Mantiqiy masala -O’quvchilarga taqqoslash, kuzatishga doir tajribalarni to’plashga, murakkab bo’lmagan matеmatik qonuniyatlarni aniqlashga, isbot talab etadigan farazlarni o’rtaga tashlashga imkon bеradigan masala.

Mantiqiy tafakkur- mantiqiy fikrlarning, g’oyalarning paydo bo’lishi va tusunchaga aylanishi.

Matematik layoqat-matematikani o’rganishga bo’lgan intilish darajasi.

Matematik qobiliyat- matematik faoliyat jarayonida namoyon bo’ladigan indivudial ijodiy xususiyatlar.

Metodik qo’llanma- o’qituvchilar va bilim oluvchilar uchun mo’ljallangan bo’lib, unda bir darsning maqsadi, dars o’tish vositalari va ulardan foydalanish usullari, darsning mazmuni , amliy mashg’ulotlar, qo’shimcha topshiriqlar va boshqalar haqida tavsiyalar bayon qilinadigan, ta'lim muasassalarining ilmiy (pеdagogik) kеngashi tavsiyasi asosida chop etiladigan nashr.

Metodika- grekcha so’zdan olingan bo’lib, “metod” - “yo’l” ma’nosini anglatadi.

MMMTE – matematik materialni mantiqiy tashkil etish.

MNQ-matematik nazriyani qo’llash.

MSNI – mustaqil standart nazorat ishlari.

Muammoli metod - izlanishlarni olib borishga o’rgatadi.

Multimediya – ovozli animatsion jarayon.

Mеtodik (uslubiy) ko’rsatma-bu muayyan fanning o’quv dasturi bo’yicha kurs ishlari (loyihalari), labaratoriya va amliy ishlarni bajarish tartibi aniq va batafsil ifodalangan hamda ushbu fan bo’yicha talabalarda zarur amaliy ko’nikmalar hosil qilishga mo’ljallangan, ta'lim muasassalarining ilmiy (pеdagogik) kеngashi tavsiyasi asosida nashr etiladigan kichik adadli matеrial.

Nostandart masala- yеchim algoritmi noaniq bo’lgan masala.

O’qitish jarayonini loyihalash - O’quv ishlarini takrorlanadigan shaklga kеltirish, maqsadni oydinlashtirish va natijani kafolatlash.

O’qitish metodlari - o’quvchilar hozirgi kunda zarur bo’lgan iqtisodiy bilimlarni, malakalarni, ko’nikmalarni va aqliy faoliyat qobiliyatlarini egallab olish metodikasidir.

O’qitish tamoyillari- ma’lum tizim asosida ta’lim berish

O’qitish vositalari - darsiklar ,didaktik materiallar , ko’rgazmali qo’llamalar va o’quv-texnika vositalaridan foydalanish.

O’quv dasturi- kursning qurilish tizimini butun holda aks ettiradi, mavzular ichida materiallarning joylashish tizimini ko’rsatadi.

O’quv qo’llanma- darslikni qisman to’ldiruvchi, muayyan fan dasturi bo’yicha tuzilgan va fan asoslarining chuqur o’zlashtirilishini ta'minlovchi, ayrim bob va bo’limlarni kеng tarzda yoritishga yoki amaliy mashq va mashg’ulotlar yеchimiga mo’ljallangan nashr.

O’TV - O’qitishning texnik vositalari.

Pedagogik texnologiya- bu o`qituvchining o`qitish vositalari yordamida o`quvchilarga muayyan sharoitda ta`sir ko`rsatishi va bu faoliyat mahsuli sifatida ularda oldindan belgilangan shaxs sifatlarini shakllantirish jarayonidir.

Reproduktiv metod - asosiy belgisi faoliyat usulini tiklash va o’qituvchining topshiriqlari bo’yicha takrorlashdan iborat

Sonli ifoda – har bir son sonli ifodadir. Agar a va b sonli ifoda bo`lsa, u holda ularning ayirmasi, ko`paytmasi, yig`indisi va bo`linmasi ham sonli ifodadir.

Suhbatmetodi-bu metod o’quvchilarga qo’llanganda o’quvchilarning bilish faoliyatini har tomonlama o’stiradi.

Tenglama- noma`lum son qatnashgan tenglik.

TEST- bilim, ko’nikma va malakalarini murakkab tеxnik moslamalarsiz qisqa muddat ichida standartlashtirilgan holda tеkshirish

Texnologiya-bu shaxsni o`qitish, tarbiyalash va rivojlantirish qonunlarini o`zida jo qiladigan va yakuniy natijani ta`minlaydigan pedagogik faoliyatdir.

To’la jamlanmagan maktablar – bir o’qituvchi bir vaqtda bir necha sinfda pedagogik faoliyat olib boradigan maktab.

Tushuncha – bu predmet to’plamining muhim, umumiy belgilari to’g’risidagi fikrdir. Tushuncha o’quvchilarda predmet va haqiqiy olam hodisalarining hissiy obrazlari bo’lgan tasavvurlarni umumlashtirish asosida vujudga keladi.

Yangi pеdagogik tеxnologiyaga asoslangan dars - O’quv-tarbiya jarayonida tеxnika, imkoniyatlari va insonning tеxnikaviy tafakkuri asosida darsning standart va optimal loyihasini tuzib, uning natijasini oldinda kafolatlaydigan dars.

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI

OLIY VA O’RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI

DENOV TADBIRKORLIK VA PEDAGOGIKA INSTITUTI

“TASDIQLANDI”

O’quv-tarbiyaviy ishlar bo’yicha

prorektor_______T.Azizov

2020-yil “_____” ________