Маърузалар матни I. Психодиагностика предмети, мақсади

 
7.11. Бавосита эслаб қолиш методикаси 
Бавосита эсда олиб қолиш методикаси ѐрдамида (А.Н.Леонтьев, 1928) 
фақатгина ассоциатив, мантиқий хотирани эмас, тафаккур хусусиятларини 
ҳам аниқлаш мумкин. Тадқиқотчи синалувчи эслаб қолиши учун 
бериладиган 10-15 та сўзларни (9, 10 - жадвал), ҳамда 20-30 та расмли 
карточкалар тўпламини танлайди. Расмлар сўзларни бевосита акс 
эттирмайдиган қилиб, мустақил танланиши мумкин. 

---

9-жадвал 
5-7 ѐшли болалар учун бавосита эсда олиб қолиш методикасида 
ишлатиладиган қўзғовчи материал 
Синалувчи эслаб қолиши 
учун айтиладиган сўзлар 
Ҳар хил бевоситаликни ифодалайдиган 
расмлар 
тушки
Ёруғ қуш овқат 
боғ Кийим ўқиш 
Йўл Тун стул 
Дала Хато ўрмон Тут
От сичқон 
Нон кровать пичоқ диван Олма 
Чана дарахт мактаб биноси Шкаф 
Чироқ идиш соат сигир Кўйлак 
Велосипед қалам мушук автомобиль
Уйча диван самокат аравача Хаскаш 
Қулупнай 
Катта боғча ѐшидаги ва кичик мактаб ѐшидаги болаларни текшириш 
учун турли серияларда ҳар хил сўзлар ва расмлар танланиши зарур: биринчи 
серияда улар анча аниқ бўлиши керак иккинчи серияда мавҳумроқ бўлиши 
ҳам мумкин. Расмларнинг ҳажми бир хил ва бўялган бўлиши керак. 
Болаларнинг мактабга чиқишдан олдин хотирасини тезда аниқлаш 
мақсадида бу методиканинг Л.Н.Поперечная (1979) томонидан ўзгартирилган 
вариантидан фойдаланиш мумкин. Унинг мазмуни: қўзғатувчи материални 
ўзгартириш, ҳажмини қисқартиришдан иборат. Бунда 15 та сўз ва 25-30 расм 
ўрнига 5 та сўз ва 16 та расмлар берилади. Тажрибани бошлашдан олдин 
тадқиқотчи бола билан биргалиқда ҳамма расмларни қараб чиқади, болага 
тушунарсиз расмларни тушунтириб беради. Кейин болага қуйидаги кўрсатма 
берилади: 
10-жадвал