Ma’ruza№1 Informatika va at fanining maqsad va vazifalari. Zamonaviy axborot texnologiyalar haqida umumiy tushuncha. Zamonaviy shaxsiy kompyuterlar va ularning rivojlanishi

Algoritmlarni so`zlar yordamida tasvirlash.

Algoritmlarni so`zlar yordamida tasvirlashda bajariladigan buyruqlar va ko`rsatmalar ketma-ket ogzaki nutkda ilatiladigan so`zlar orqali yoziladi.

Algoritmlarni grafik usulda tasvirlash. 2Dasturlash tillari qanday tashkil etuvchi (komponent) lardan iborat bo’ladi?

Har qanday tillar singari dasturlash tillari ham quyidagilardan iborat bo’ladi: alifbo, sintaksis va semantika.

Alifbo — ma’lum bir til uchun biriktirilgan maxsus belgilar to’plami, ya’ni har qanday matn ushbu tilga oid "alifbo harflari" orqali yozilishi shart (matnda xech bir boshqa belgilar ishlatilmaydi).
Sintaksis — ma’lum bir tilda tuzilgan u yoki bu ibora (jumla) tugri yoki notugri tuzilganligini tekshirish imkonini beruvchi ibora (jumla)larni tuzish qoidalari.
Semantika — ma’lum bir tilda tuzilgan u yoki bu ibora (jumla)ni ma’no jixatdan tugri yoki notugri tuzilganligini aniqlovchi qoidalar to’plami.
XVII asrda yashagan va duneda birinchi hisoblash mashinasini yaratgan frantso’z olimi Blez Paskal sharafiga shunday deb nomlangan PASKAL tili Shvetsariyaning Tsyurix shahridagi Oliy texnika maktabining professori Niklaus Virt tomonidan 70-yillarda yaratilgan bo’lib, 1979 yilda standart Paskal deb tasdiklangan. O’zining soddaligi, mantiqiyligi va samaraliligi tufayli bu til butun dunega tezda tarkaldi.
Hozirgi paytda barcha hisoblash mashinalari, xususan, mikroEHMlar ham shu tilda ishlash imkoniyatiga ega. Dasturlar matnining to’griligini osonlik bilan tekshirish mumkinligi, ularning ma'nosi yakkol tashlanishi va oddiyligi bilan ajralib turadi.Paskal ancha murakkab va ko’p vaqt oladigan hisob ishlarini bajarishga muljallangan tarkiblashtirilgan dasturlar tuzishga imkon beradi. Yana bir afzalligi shundan iboratki, foydalanuvchi xatolikka yo’l kuymasligi uchun yoki xato yezib kuygan bo’lsa, tez tuzatib olishi uchun dasturda ishlatilgan o’zgaruvchilar oldin-dan qaysi turga (toifaga) mansub ekanligi belgilab quyilgan bo’ladi. Shu bilan birga dasturning barcha elementlari haqida ma'lumot tavsiflash bo’limida mujas-samlashgan bo’ladi Operatorlar soni esa imkon darajasida kamaytirilgandir.
Paskal algoritmik tilining alifbosi quyidagilardan iborat: 1) 26 ta lotin harflari; 2) 0 dan 9 gacha arab rakamlari; 3) 32 ta kiril harflari; 4) maxsus belgilar –, (, ), Q, * , G`, : , ; , [ , ], q, >, <) ni uz ichiga oladi. Paskal tilida so’z deb bir nechta belgilar ketma-ketligi tushuniladi.
Xizmatchi so’z deb Paskal tilidagi standart nom tushuniladi. Bu nom maxsus ma'noni anglatadi va uni ma'lumotlarga berib bo’lmaydi. Masalan, PROGRAM, BEGIN, END va h.k. Paskal tilidagi ma'lumotlarning elementlari bo’lib, o’zgaruvchilar, o’zgarmaslar, izohlar xizmat qiladi.