Maruza O’sish va rivojlanishning umumiy qonuniyatlari. Yoshlik davrlari va yoshga oid o’zgarishlari haqida tushuncha. Akseleratsiya. Tana o’lcho’vlarini turli tarixiy davrlarda o’zgarish xususiyatlari

Yoshlik davrlari:

Pediatriyada yoshlik davrlari quyidagicha (A.P. Gundobin bo’yicha) farq qilinadi.

Ona qornida rivojlanish davri.

Bu davrda homilaning oziqlanishi, nafas olishi, tana harorati va boshqalar bevosita ona organizmiga bog’liq bo’ladi.

2. Go’daklik davri (2-3 hafta). Bu davrda bola yangi muhit sharoitiga moslashadi. Ilk bor mustaqil ravishda o’zi nafas ola boshlaydi. O’pkasi orqali qon aylanadi, ovqat moddalari hazm qiladi. Bola tug’ilishi bilanoq ko’rish, eshitish, tam bilish, teri sezgisi va boshqa analizatorlar aktiv ishlay boshlaydi.

3. Emizakli davr (1 yoshgacha). Bu davrda bolaning bo’yi 1,5 marta,vazni 3 marta ortadi. Qalqonsimon, ayrisimon, gipofiz bezlarining funksiyasi kuchayadi, birinchi nutq reaksiyalari paydo bo’lib, u ayrim so’zlarni talaffuz qila boshlaydi.

4. Bog’cha yoshigacha bo’lgan davr (1 yoshdan 3 yoshgacha). Bu davrda bolaning atrof-muhitga munosabati ortadi, u yuradi, organlari, nerv sistemasi takomillashadi.

5. Bog’cha yoshi (3 yoshdan 7 yoshgacha). Bu davrda bolaning atrofidagi narsa va xodisalarni idrok etish qobilyati ortadi, miya po’stlog’ida juda ko’p yangi shartli bog’lanishlar vujudga kela boshlaydi. Suyak, muskul sistemasi, yurak-qon tomir sistemasi takomillashadi.

6. O’rta maktab yoshi (12 yoshdan 15 yoshgacha). Bu davr bola bo’yi tez cho’zilishi, vazni ortishi, jinsiy bezlari jadal ishlashi bilan harakterlanadi.

7. Katta maktab va balog’at yoshi (13-14 yoshdan 18-19 yoshgacha qizlar, 15-16 yoshdan 19-20 yoshgacha o’g’il bolalar). Bu davrda ikkilamchi jinsiy belgilar tez paydo bo’ladi. Bolaning bo’yi cho’ziladi, vazni ortadi. Nerv sistemasida nerv jarayonlari takomillashadi va hokazo