Ma’ruza matnlari

Tarkibi 
Mavhum sistema 
Muayyan sistema 
[a↔o↔u↔o‘↔i↔e] 
[ko‘rdim] 
Element 
a, o, u, o‘, i, e 
k-o‘-r-d-i-m 
Munosabat 
o‘xshashlik va zidlanish 
farqlanish va bog‘lanish 
 
Bu sistemalarning o‘ziga xos xususiyatlari: 
 
Mavhum sistema 
Muayyan sistema 
[a, o, u, o‘, i, e] 
[ko‘rdim] 
Nomoddiy 
Moddiy 
Ongda 
Ongdan tashqarida 
Elementlari gomogen, ya’ni bir 
xil (faqat unli) 
Elementlari geterogen, ya’ni har xil 
(unli va undosh) 
Elementlari orasida o‘xshashlik 
va zidlik munosabati mavjud 
Elementlari orasida bog‘lanish 
munosabati mavjud 
 
Yana  badiiy  sistema  sanaladigan  [ruboiy]  abstrakt  sistemasini  uning 
nusxasi bo‘lgan “G‘urbatda g‘arib...” muayyan sistemasi bilan ham qiyoslab 
ko‘rish foydadan xoli emas: 

---

Ma’ruza matnlari.  
 
32 
Bu sistemalarning tarkibi quyidagicha: 
 
Tarkibi 
Mavhum sistema 
Muayyan sistema 
[ruboiy] 
“G‘urbatda g‘arib...” 
Element 
1)vazn (hazaj bahri) 
2)qofiya (a-a-b-a yoki a-a-a-
a) 
3)hajm: (to‘rtlik) 
4)g‘oya: (falsafiy, axloqiy, 
ta’limiy) 
 
1)xazaj bahri axram shajarasi 
2)a-a-b-a 
3)to‘rtlik 
4)erk 
 
Munosabat 
Bog‘lanish 
Bog‘lanish 
 
Farqlar asosida sistemalarning o‘ziga xos xususiyatlari kelib chiqadi: