Ma’ruza matnlari

BORLIQ 
TIL 
LISON 
 
ME’YOR 
NUTQ 
Fonema 
Tovush 
Morfema 
Qo‘shimcha 
Leksema 
So‘z 

---

Ma’ruza matnlari.  
 
29 
Qolip 
Hosila (yasama so‘z, so‘z 
birikmasi, gap 
 
Demak,  lisoniy  va  nutqiy  birlik  o‘zaro  quyidagi  dialektik  munosabatda 
bo‘lsa (7-jadval):  
7-jadval 
LISONIY BIRLIК 
NUTQIYBIRLIК 
Umumiylik 
Alohidalik 
Mohiyat 
Hodisa 
Imkoniyat 
Voqelik 
Sabab 
Oqibat 
 
bir  vaqtning  o‘zida,  quyidagi  qarama-qarshi  belgilarga  ham  ega  bo‘ladi  (8-
jadval): 
8-jadval 
LISONIY BIRLIК 
NUTQIYBIRLIК 
Moddiylikdanxoli 
Moddiylikka ega 
Cheklangan 
Cheksiz 
Ijtimoiy 
Individual 
Barqaror 
O‘tkinchi 
 
Savol va topshiriqlar 
 
1.  Lisoniy birliklarнинг qanday turlari bor? 
2.  Eng kichik lisoniy birlik va uning nutqiy voqelanishinima?  
3.  Morfema va qo‘shimchaning farqi nimada?  
4.  Leksema va so‘zning farqi nimada? 
5.  Qolip va hosila tilshunoslikda tushuniladi?  
6.  Hosila birliklar qaysilar?  
7.  Biror  matnni  olib,  unda  qo‘llangan  birliklarni  lison  va  nutq  bo‘linishi  nutqtayi 
nazaridan tahlil qiling.