Ma’ruza materiallari 1-Mavzu: Kirish. Biologik kimyo kursining maqsad va vazifalari, metodlari, tarixi reja

Peptidlar nomenklaturasi.²¹

Vodorod bog`lar. Oqsil molekulalarining ayrim qismlari va polipeptid zanjirlar bir-biri bilan vodorod bog`lar orqali ham birikadi. Vodorod bog`lar peptid bog`larga nisbatan kuchsizroq bo’lsada, ular oqsil molekularining tuzilishida muhim ahamiyatga ega.

Oqsillar molekulasidagi vodorod bog`lar bir polipeptid zanjir ichidagi yoki polipeptid zanjirlar orasidagi -NH- va -CO- guruhlar o’rtasida hosil bo’ladi. Ikkita polipeptid zanjir o’rtasidagi vodorod bog`lar quyidagicha ifodalanadi:

Vododrod bog’larning hosil bo’lishi. ²²

Disulfid bog`lar.Oqsil molekulasining reaksiyaga kirishish qobiliyati tarkibidagi erkin faol guruhlarning bo’lishiga bog`liq. Masalan, oqsil molekulasini tashkil qiladigan polipeptid zanjir tarkibidagi sistein aminokislotasi disulfid bog`lar tufayli polipeptid zanjirlarning ma`lum qismida yoki ular orasida disulfid ko’prikchalar hosil qilish xususiyatiga ega:

R₁ - S - S - R₂

Disulfid bog` oqsillarning fazoviy konfiguratsiyasini hosil qilishda muhim rol o’ynaydi.

Oqsillar molekulasi tarkibida yuqorida keltirilgan asosiy bog`lardan tashqari ion bog`lar, polyar bo’lmagan bog`lar va bir qator qo’shimcha bog`lar ham bo’ladi.

Oqsil molekulalarining strukturalari.Oqsil molekulasida 4 xil struktura mavjud, ya`ni birlamchi, ikkilamchi, uchlamchi va to’rtlamchi strukturalari.