Ma’ruza mashg`ulotlari bo`yicha ta’lim texnologiyalari

4-ilоva.

2-rejaning bayoni:

Polikondensatlanish reaksiyalariing quyidagi turlari mavjud:

a) polikondensatlanishga faqat bifunksional guruhli monomerlar qatnashsa, reaksiya natijasida chiziqsimon tuzilishli polimerlar hosil bo`ladi. Bunday polikondensatlashga chiziqli polikondensatlanish deyiladi. Yuqorida keltirilgan poliefirlar va poliamidlar olish reaksiyalari bunga misol bo`la oladi;

b) ikkidan ortiq funksional guruhli monomerlarni polikondensatlanishi natijasida tarmoqlangan polimerlar hosil bo`ladi. Bunday reaksiyalarga fazoviy polikondensatlanish deyiladi. Masalan: gliserin bilan ftal kislotasining polikondensatlanishi natijasida to`rsimon ko`rinishga ega bo`lgan polimer hosil bo`ladi;

v) polikondensatlanishga eng kamida ikki funksional guruh tutgan bitta monomer uchrasa, bunday reaksiyaga gomopolikondensatlanish deyiladi. Masalan:

х НО-(СН₂)₆-СООН Н[-О-(СН₂)₆-СО-)_х-ОН + (х-1) Н₂О

g) tarkibida funksional guruh tutgan eng kamida ikki monomer bir-biri bilan o`zaro ta'sirlashib polimer hosil qilsa, bunday reaksiyaga geteropolikondensatlanish deyiladi.

Masalan: geksametilendiamin bilan adipin kislotasining polikondensatlanishi natijasida neylon-6,6 olinishi:

хН₂N-(СН₂)₆-NH₂ + хНООС -(СН₂)₄-СООН

 Н - [HN - (СH₂)₆ - NHCO - (CH₂)₄ – CO-]_x - OH
d) ikki va undan ko`p bir turli monomerlar polikondensatlansa, bu reaksiyaga sopolikondensatlanish deyiladi.

Masalan: aminokapron kislotasi bilan aminoenant kislotasini o`zaro reaksiyasini:

nН₂N - (СН₂)₅ – СООН + nН₂N - (СН₂)₆ – СООН 
 Н-[-HN - (СН₂)₅СОNН - (СН₂)₆ –СО -]_x - ОН + хН₂0
misol qilib keltirish mumkin.