Ma’ruza mashg`ulotlari bo`yicha ta’lim texnologiyalari

4-ilova.
Sintеtik polimеrlarni olish usullari

1. Polimеranologik o`zgarishlar usuli.

2. Makromolеkulalararo rеaksiyalar.

3. Bloksopolimеrlanish va sopolikondеnsatlanish rеaksiyalari

Insoniyat o`tgan asrda yangi polimerlarni tabiat yaratgan tabiiy polimerlardan funksional guruhlarini kimyoviy o`zgartirib sintez qilgan. Bu uchinchi, polimeranalogik o`zgarishlar usuli deb ataladi.

Bu usulda ma'lum (ko`pincha, tabiiy) polimerlardan ularning funksional guruhlarini kimyoviy o`zgarishlari- reaksiyalari bilan amalga oshiriladi. O`tgan asrning 2- yarmida insoniyat hali polimerni bilmagan holda paxtadan uni nitrat kislota bilan ishlab selluloid nomli plastmassa olgan. Bunda sellyulozaning gidroksil (OH) guruhlari bilan kislota o`rtasida reaksiya boradi:

(sellyuloza) - OH + HO-NO₂  (sellyuloza) –ONO₂ + H₂O

(selluloid)

Keyinchalik XX asr boshida sellyulozadan bir necha yangi polimerlar: sellyuloza uch asetati, sellyuloza ikki asetati va boshqa polimerlar (karboksimetilsellyuloza, metilsellyuloza) sintez qilindi.

Bu usulda sintetik polimer- polivinilasetatdan polivinil spirti olinadi: