Ma’ruza mashg’ulotlari 3-semestr 2- kurslar uchun prezentatsiya

 
Statistikada guruhlash 
deb o‘rganilayotgan hodisalarni (obektlarni, birliklarni) muhim 
belgilariga asoslanib turdosh (sifatdosh) guruhlarga (to‘plamlarga) birlashtirish yuritiladi.
Statistika bunday ilmiy prinsiplarni yaratgan, ular ichida eng asosiylari quyidagilardan iborat 
(3.1-sxema). 
3.1-sxema. Guruhlashning asosiy qoidalari. 
Гурухлашнинг асосий 
қоидалари 
Миқдорий 
ўзгаришлар 
орқали сифат 
ўзгариш 
ларини 
ойдинлаш 
тириш 
Бирликлар 
орасидаги ички 
гурухий 
фарқлар 
гурухлараро 
фарқдан кичик 
бўлиши 
Кўп 
вариантлилик 
асосида 
гурухлар 
сонини 
белгилаш 
 
Аниқ шароитга 
гурухлашни 
мослаштириш 
Гурухлар 
оралиғини 
шароитга қараб 
белгилаш 

---

Ayrim 
darsliklarda
2
guruhlar 
sonini 
G.A. 
Sterjess 
formulasi
N
N
K
ln
44
.
1
1
lg
32
.
3
1




va G. Brukshamda N. Karuzers formulasi K=5lgN (buerda: 
lg - o‘nlik logarifm, ln – natural logarifm, N- berilgan to‘plam birliklar soni, K – guruhlar soni) 
yordamida aniqlash tavsiya etilgan. Guruhlar oralig‘ining chegarasi masalasiga kelsak, uni ikki 
shaklda echish mumkin: biri – hamma guruhlar uchun oraliqni teng miqdorda belgilash, ikkinchisi – 
uni tengmas shaklda, ko‘payib yoki ozayib keluvchi miqdorlarda ifodalash. Birinchi holda guruh 
oralig‘i quyidagi formula yordamida aniqlanadi: 
k
x
x
i
min
max


Buerda: x
max
– guruhlash belgisining eng katta qiymati; 
x
min
- uning eng kichik qiymati, 
k- tuziladigan guruhlar soni. 
Guruhlar oralig‘i teng bo‘lmagan shaklda belgilanayotganda ularni teng miqdorda birliklar 
bilan to‘ldirish ayni muddao hisoblanadi. Bu holda berilgan to‘plam guruhlarga teng sonda 
birliklarni taqsimlash yo‘li bilan ajratiladi, ya’ni m = N:k 
Buerda: m – har bir guruhga tegishli birliklar soni; 
N- umumiy to‘plam birliklari soni; 
K – tuziladigan guruhlar soni.