Маъруза машғулотлар мавзуси соат

Ko‘krak qafasi a’zolarining jarohatlari. Ko krak qafasining
yopiq jarohati o‘pkaning parenximatoz qon oqishi va shishishi (contu-
116
sion) bilan shikastlanishiga sabab boiishi mumkin. Shikastlanishning
bu turi natijasi gipoksiya va nafas yetishmovchiligining rivojlanishiga
olib keladigan o‘pka ichi shuntlanishi oshishi hisoblanadi. Parenximaning zararlanishi suyuqlik va qonning alveolalarga transsudatsiyasi
(sizib kirishi)ga olib keladi, bu, o‘z navbatida, ventilatsiya/perfuziya
munosabatini buzadi va oksigenatsiyani yomonlashtiradi. Bu holatda,
ventilatsiyani puflash ta’sirida oshirish yo‘ li bilan yaxshilashga urinish,
barojarohatga va oxir-oqibat o pka fibroziga olib kelishi mumkin.
Suyuqlik oshib ketishi va shikastlangan o‘pka holatining keyinchalik yomonlashuvi boimasligi uchun o‘pka arteriyasini katetirizatsiyalash kerak, bu o‘pka-kapillaming bosimini turg‘unlashish
monitoringini amalga oshirish imkonini beradi. Endotraxeal intubatsiya va musbat bosim bilan sun’iy ventilatsiya chiqish oxiriga
yaxshi ta’sir ko‘rsatadi. Uzoq vaqt davomida talab qilinishi mumkin
boigan ventilyatsion terapiya oikazish muvaffaqiyatli boiishligini
mustahkamlashganeyromushakblokadasi yordam beradi. 0 ‘pkaning
og‘ir lat yeyishida, ba’zan 290-300 mosm/1 chegarasidagi zardob
osmolyarlikni ushlab turishga yo‘naltirilgan muolaja zarur. Shikastlangan parenximalaming infeksiyasini davolashni maqsad qilingan
antibiotik terapiyaning xususiyati o‘pka aspiratidan sochiladigan
llora bilan aniqlanadi. 0 ‘pka parenximasining jarohati kompyuter
lomografiyasida aniqroq tasdiqlanadi (3.24-rasm).
Ko‘pincha, KT-tekshirishida oddiy rentgenogrammalarda aniqlanmaydigan pnevotoraks ayon boiadi. 0 ‘pka ichi zararlanishiga
shubha uyg‘otadigan klinik alomatlarga keladigan boisak, unda
ularga, birinchi navbatda, ko‘krak qafasining oddiy rentgenogrammasida normal tasvir fonidagi gipoksiya (Po2 < С 100 mm Hg va
I I02 = 1) alomatlari tegishli. Bir hissaning lat yeyishida letallik 15
%ni, bir necha hissalaming zararlanishida 43 %ni tashkil etadi.
Pnevmotoraks, gemotoraks va gemopnevmotoraks ko‘krak
qafasi jarohatlarida bir xil chastotada uchraydi, biroq plevral
bo'shliqda qon boiganida eng ko‘p letallik kuzatiladi. Bola yoshdagi pnevmotraks ba’zan alomatsiz oiadi, ba’zida esa o g ir dill ess bilan namoyon boiadi.

Fizikal tekshiruvda ko‘rib chiqilganida ko‘krak qafasi shilinishi, teri osti emfizemasini, zararlanish tomonda nafasning

kuchsizlanishi yoki yo‘qolishi va perkussiyada giperrezonansni
namoyon qilish mumkin. Ba’zan traxeyaning qarama-qarshi tomonga siljishi aniq ko‘rinadi. Nafas yetishmovchiligi alomatlaridan taxipnoe, rangsizlik va sianoz kuzatiladi. Ko‘krak qafasining
rentgenogrammasi plevral bo‘shliqda havoni va toraygan o‘pkani
namoyon qiladi (3.25-rasm).
Torakosenez va drenirlash bola holatini darrov yaxshilaydi.
0 ‘pka o‘z hajmidan ko‘ra 15 % kichraygan alomatsiz pnevmotoraksda drenirlashsiz kuzatish ko‘rsatilgan, chunki havo bir zumda
so‘rilib ketishi mumkin. Agar gipoksiya yoki respiratorli distress
alomatlari bo‘lsa, shuningdek, sun’iy ventilatsiya talab qilinadigan holatlarda mos keluvchi diametrdagi maychani tanlab (katta
bolalarda nay French - N20, kichiklarida esa - N12), plevral
bo‘shliqqa drenaj qo‘yish kerak.
Pnevmotraks qisilishi (3.26-rasm) o‘pkaning zararlangan tomonda nafaqat kollapsiga, balki ko‘ks oralig‘ining surilishi, shuningdek,
qarama-qarshi o‘pkaning bosilishi va zararlangan tomonda diafragmaning tushishiga olib keladi. Mediastinal tuzilmalaming sezilarli
dislokatsiyasi kavak venaning qayrilishiga, tizimli venozli yurakka qaytish va yurak chiqarishlarini kamayishiga, shuningdek, potensial letal yurak-tomir kollapsiga olib keladi. Bunday holatda plevral
bo‘shliqning zudlik bilan punksiyalanishi va drenaj nayning kechiktinnasdan, kiritilishi bilan havoning aspiratsiyasi zarur. Pnevmotraksni qisilishi respiratorli ditress va shok alomatlari
boigan ko‘krak qafasi jarohatiga ega har qanday bolada taxmin qilish
mumkin. Pnevmotraks qisilishi, ba’zan tez rivojlanmasdan, intubatsiyadan so‘ng, birmuncha kechikib rivojlanadi, chunki o‘pka parenximasining ochiq shikastlanishi boigan bolalarda sun’iy ventilatsiyada
ijobiy bosim rivojlanishi mumkin.
Teshib kiruvchi jarohat, ba’zan ochiq pnevmotraks yoki havoning
ko‘krak devori orqali «so‘rilishi» kabi kam uchraydigan shikastlanishga olib keladi. Ko‘krak devorida ochiq kavak mavjud boiganida,
havo plevral bo‘shliqqa ham kiradi, ham tashqariga chiqadi, natijada,
ko‘krak ichi salbiy bosimi paydo boimaydi, bu esa ventilatsiyaning
jiddiy buzilishlariga olib keladi. Bu holatda, yarani ko‘krak qafasi ger metikligini tiklash maqsadida tikish, jarohatdan chetroqda alohida teshik orqali drenaj nayini o‘matish va antibiotiklami kiritish lozim.