Ma'ruza konstitutsiya doc

Iqtidorli bolalar va iste'dodli yoshlar, ularning ilm olishini qo`llab 
quvatlovchi va rag`batlantiruvchi jamoat tashkilotlari 
Iqtidor  so`zining  lug`aviy  ma'nosi,  kuch-qudrat,  qodirlik  degan  ma'nolarni 
anglatadi.  Iste'dod  so`zi ham  arab  tilidan olingan bo`lib ijodiy  qobiliyat,  layoqat,talant 
demakdir. Iqtidorli bolalar va iste'dodli yoshlar deyilganda -qobiliyatli, layoqatli, talantli 
hamda  kuch-qudratli,  mahoratli  tashkilotchi  o`quvchi  yoshlar  tushuniladi.  Kadrlar 
tayyorlash milliy dasturining asosiy maqsadlaridan biri ham iqtidorli bolalar va iste'dodli 
yoshlarni har  tomonlama  qo`llab-quvvatlashga  qaratilgan  bo`lib, dasturda  alohida  «4.5 
bandi  Iqtidorli  bolalar  va  iste'dodli  yoshlar»  deb  ataladi.Iqtidorli  bolalar  va  iste'dodli 
yoshlarni  aniqlash  va  o`qitish  uslubiyati,  psixologik-pedagogik  va  tashkiliy  sharoitlari 
yaratiladi,  bunda  bolalar  va  yoshlarga  oid  ma'lumotlarning  respublika  banki  va 
monitoringi  shakllanadi.  Maxsus  o`quv  dasturlari  va  progressiv  pedagogik 
texnologiyalar  ishlab  chiqarish  uchun  eng  yaxshi  pedagog  va  olimlar  jalb  qilinadi. 
O`quv tarbiya jarayonida ularning faol ishtiroki ta'minlanadi. Fan va texnikani, siyosat 
va  iqtisodiyotni,  madaniyat  va  san'atni  o`rgatish  markazlari  qabilidagi  hamda  milliy 
(elita)  ta'lim  muasasalari  tashkil  etiladi.  Iqtidorli  bolalar  va  iste'dodli  yoshlarni  chet 
ellarda  umumiy  va  kasbiy  jihatdan  tayyorgarlikdan  o`tkazishga  qaratilgan  sobitqadam 
faoliyat  amalga  oshiriladi.  Akademik  litseylarning  o`quvchilariga,  birinchi  navbatda 
iqtidorli  yuksak  iste'dod  sohiblariga,  bilimning  tegishli  sohalari  va  fanning  aniq 
yo`nalishlari  bo`yicha  o`z  tabiiy  qobiliyatlarini  namoyon  etish  va  rivojlantirish 
o`zlaridagi noyob iste'dodini ro`yobga chiqarish uchun keng imkoniyatlar yaratiladi. 
Mustaqil  O`zbekiston  Respublikasida  bugungi  kunda  iqtidorli  bolalarni  hamda 
iste'dodli  yoshlarni  qo`llab-quvatlovchi  va  rag`batlantiruvchi  bir  necha  jamoat 
tashkilotlari  faoliyat  ko`rsatmoqda.  Jumladan  «Kamolot»  yoshlar  ijtimoiy  harakati, 
PDF created with pdfFactory trial version 
www.pdffactory.com

---

 
42 
«Ulug`bek» jamg`armasi, «Umid» jamg`armasi hamda UNESCO, SOROS kabi xalqaro 
jamg`armalarni olishimiz mumkin. «Umid» jamg`armasi Prezidentimiz tashabbusi bilan, 
O`zbekiston Respublikasi Vazirlar Maukamasining 1997 yil 13 yanvar qaroriga muvofiq 
tashkil  qilingan.  Mamlakatimizda  tarixiy  tub  o`zgarishlarni  muvafaqqiyatli  o`tkazish, 
ijtimoiy-siyosiy, ma'naviy-iqtisodiy islohotlarni amalga oshirish uchun jahon andozalari 
darajasida bilim olgan iste'dodli, ruhan barkamol yosh milliy kadrlar zarur. Ular Vatan 
baxt-saodati  yo`lida,  uning  qudratini  mustahkamlash  borasida  fidokorona  mehnat 
qiladilar,  mustaqillik  g`oyalariga  sadoqatli  bo`ladilar.  «Umid»  jamg`armasi  o`z  oldiga 
ana shunday iqtidorli va iste'dodli, o`z Vataniga shon-shuhrat keltira oladigan yosh yigit 
qizlarni  aniqlash,  jahonning  yetakchi  mamlakatlaridagi  obro`li  oliy  o`quv  yurtlarida 
ularning bilim olishini tashkil etish, xalq xo`jaligining nufuzli tarmoqlari uchun yuqori 
malakali mutaxasislar tayyorlash kabi vazifalarni asosiy maqsad qilib qo`yadi. «Umid» 
jamg`armasiga ariza bergan har bir yosh yigit va qiz maxsus tanlov tanlov bosqichlarida 
ko`rik imtixonlaridan o`tadi. Mamlakatimiz oliy o`quv yurtlarining II-III kurs talabalari 
ta'limning  bakalavr  bosqichi  bo`yicha  tanlov  saralashlarida,  bitirayotgan  kurslarning 
talabalari, oliy ma'lumotli yosh xodimlar magistrlik bosqichi tanlovlarida qatnashishlari 
mumkin. Shuni alohida ta'kidlash kerakki, ta'lim  masalalari bilan shug`ullanuvchi chet 
el tashkilotlari xorijiy tillar bo`yicha tanlov da'vogarlarining bilimlarini test yo`li bilan 
sinovdan  o`tkazadilar.  Bu  ishga  ta'lim  va  til  o`rganish  bo`yicha  AKSELS  (AQSh), 
Britaniya  kengashi  (Buyuk  Britaniya),  Akademiya  almashuvning  nemis  xizmati 
(Germaniya) singari xalqaro tashkilotlar, shuningdek malakatimizdagi Fransiya, Italiya 
va Yaponiya elchixonalarining vakillari ham jalb qilingan. Bundan tashqari da'vogarlar 
komp'ter testlarida tanlagan mutaxasisliklari bo`yicha suhbatdan o`tkazadi. Shuningdek, 
ularning  O`zbekiston  iqtisodiyoti  va  siyosiy  mustaqilligini  mustahkamlashga  dahldor 
bo`lgan dunyoqarashlari, ma'naviyat va tarix bo`yicha bilimlari ham tekshirib ko`riladi. 
Barcha sinovlardan muvafaqqiyatli o`tgan yoshlarga xorijiy o`quv yurtlarida bilim olish 
uchun  Prezident  granti  topshiriladi.Bugun  tanlovning  200  nafar  g`oliblarining  75% 
respublikamizning  turli  chekkalaridan,  olis  qishloqlaridan  kelgan  yoshlar  bo`lib  (1998 
yilda), AQSh oliy o`quv yurtlariga 99 nafar, Buyuk Britaniyaga 35 nafar, Germaniyaga 
9  nafar,  Fransiyaga  5  nafar  va  Yaponiyaga  9  nafar  talaba  o`qishga  yuborildi.  Hozirgi 
vaqtda  o`zbekistonlik  talabalar  o`z  tanlagan  mutaxassisliklari  bo`yicha  AQSh,  Buyuk 
Britaniya,  Germaniya  va  Yaponiyaning  jahonga  mashhur  oliy  o`quv  yurtlarida 
muvafaqqiyat bilan shug`ullanmoqda. 
 Demak, «Umid» jamg`armasining hamda boshqa yoshlarni qo`llab-quvvatlovchi 
tashkilotlarning  faoliyati  xalqimizning  ayniqsa  iqtidorli  va  iste'dodli  yoshlarimizning 
ilmiy-  intellektual  (aqliy)  imkoniyatlarini  mustahkamlashga,  ularning  xalqaro  obro`-
e'tiborini ko`tarishga qaratilgandir. Umid qilamizki, ta'lim islohotlari natijasida yangidan 
tashkil  etilgan  akademik  litsey  va  kasb-hunar  kollejlarining  bitiruvchilari  yuqoridagi 
ko`rik-tanlovlarda  faol  ishtirok  etib  O`zbek  ta'limini  rivojlantirishda,  Vatanimiz 
buyukligini jahonga yoyishda o`z iqtidor va ite'dodlarini namoyish etadilar.