Маъруза Кинематика. Ҳаракати мунтазам. Ҳаракати номунтазам. Шитоб. Нақша

6.Суръати кунҷи, шитоби кунҷи, давр ва басомад. Ҳаракати гирдхаттаро боз ба воситаи суръати кунҷи ифода кардан мумкин аст. Суръати кунҷи ба нисбати кунҷи тобхӯрии радиус вектор ба вақти тобхӯри баробар аст (1) []= мебошад.
Ҳар ду тарафи баробарии (1)-ро ба қиймати R зарб карда вобастагии суръати хатти υ -ро аз суръати кунҷи меёбем.
R яъни, 𝜗= (2) аст.
Боз барои ифода кардани ҳаракати гирдхатта аз даври гардиш Т ва басомади гардиш ν (адади гардишҳо дар воҳиди вақт) истифода мебаранд.
ν (3) [T]=сек; [ν], герц=
Даври гардиш муддате вақте, ки дар давоми он ҷисми ҳаракати гирдхатта кардаистода як гардиши пурра мекунад.
Суръати кунҷиро чунин навиштан мумкин аст:
(4)
Чунки дар давоми вақти ба 2 баробар радиус вектор ба кунҷи 2 тоб мехӯрад. –ро басомади цикли ҳам меноманд. Баробарии (4) вобастагии байни басомади цикли ва хати ν–ро ифода мекунад. Азбаски 𝜗= аст, ϑ (5) навиштан мумкин аст. Шитоби миёнаи кунҷи гуфта нисбати тағъироти суръати кунҷи -ро бар вақти тағъироти меноманд.
(6)
Шитоби кунҷи (7) аст. Азбаски R=const аст, тағъироти дар натиҷаи тағъироти ба вуҷуд меояд. 𝜗= aз ин ҷо мешавад бинобар он
(8) яъни a= (9) мешавад.
Дар ҳаракати гирдхаттаи мунтазами тағъирёбанда ( буда,
ва
мешавад, инҳоро ба назар дошта чунин навиштан мумкин аст:
,


Саволҳо барои такрор:

1. 
   Чи гуна ҳаракатро ҳаракати гирдхаттаи мунтазам меноманд.
   
2. 
   Формулаи шитоби марказравро дар ҳаракати гирдхаттаи мунтазам фаҳмонед.
   
3. 
   Сабаби ҳосилшавии шитоби марказравро дар ҳаракати гирдхатта фаҳмонед.
   
4. 
   Даври гардиш чист, он чи воҳид дорад?
   
5. 
   Басомади гардиш гуфта чиро меноманд?
   
6. 
   Вобастагии басомади цикли ва хаттиро фаҳмонед.
   
7. 
   Суръати кунҷи ва шитоби кунҷиро фаҳмонед.
   
8. 
   Формулаи кунҷи тобхӯрии радиус векторро дар ҳаракати гирдхаттаи мунтазам навишта фаҳмонед.
   
9. 
   Вобастагии байни суръати хатти ва кунҷиро навишта фаҳмонед.
   
10. 
    Вобастагии байни шитоби хатти ва шитоби кунҷиро навишта фаҳмонед.
    
11. 
    Бузургиҳои асосий ва воҳиди системаи байналмиллии СИ-ро фаҳмонед.
    
12. 
    Суръати миёна ва лаҳзагиро дар ҳаракати каҷхатта фаҳмонед.
    
13. 
    Шитоби миёна ва шитоби ҳақиқийро дар ҳаракати каҷхатта фаҳмонед.
    
14. 
    Ҳаракати ростхаттаи тағъирёбандаро фаҳмонед.
    
15. 
    Суръат, шитоб ва роҳ дар ҳаракати ростхатта чӣ тавр муайян карда мешавад.