Ma’ruza fanning predmeti, maqsadi va vazifasi


Ma’ruza 6. ARXEOLOGIYaDA TEXNOLOGIK KAShFIYOTLAR



Download 1,83 Mb.
bet45/103
Sana22.04.2022
Hajmi1,83 Mb.
#572680
1   ...   41   42   43   44   45   46   47   48   ...   103
Bog'liq
Arxeologiyaga kirish majmuasi

Ma’ruza 6. ARXEOLOGIYaDA TEXNOLOGIK KAShFIYOTLAR





    • REJA;




  1. Arxeologik davrlashtirish

  2. Paleolit davri texnologik kashfiyotlari

  3. Mezolit, neolit va eneolit davri texnologik kashfiyotlari

  4. Jez va temir davri texnologik kashfiyotlari



    • TAYaNCh SO’ZLAR VA IBORALAR


Arxeologiya, xronologiya paleolit, mezolit, neolit, eneolit, jez, ilk temir, chopping, chopper, bifas, neklues, tosh qurollar, makrolit, mikrolit, va h. k.


    • ANNOTATsIYa


Kishilik jamiyatining moddiy madaniyati evolyutsiyasida paleolit, mezolit, neolit, eneolit, bronza davri, ilk temir davri, antik davr, o’rta asrlar davrlarida qilingan texnologik kashfiyotlar va ularning mohiyatini xarakterlash. Qurol yasashni bilishi (tosh, suyak, daraxt navdasi). Tiplari. Evolyutsiyasi. Ho’jalik ishlaridagi texnologik kashfiyotlar. Tiplari. Evolyutsiyasi. Qurilish ishlaridagi texnologik kashfiyotlar va boshqalar. Tiplari. Evolyutsiyasi.
  1. ARXEOLOGIK DAVRLAShTIRISh


Kishilik jamiyatining rivoji va ravnaqi albatta insonlar tomonidan qilingan texnologik kashfiyotlarga bog’liq bo’lgan. Har bir qadimgi davrlarga bosqichma-bosqich o’tilishining o’zi ham texnologik kashfiyotlar xosilasidir. Masalan tosh asrining mezolit va neolit davriga o’tilishi, bunda kulolchilik charxining paydo bo’lishiga asoslanilsa, keyingi davrda tabiatdan metal (mis, bronza, temir) olish texnologiyasining kashf qilinishi bilan eneolit, bronza va temir davrilariga tadrijiy o’tiladi. Bu tadrijiy davrlarni xronologiya fanida arxeologik davrlashtirish teb ataladi.
Xronologiya – yordamchi tarix fani bo’lib, (“xrono” – vaqt va “logiya” – fan) — 1) tarixiy voqealarning davriy tadrijiyligi; 2) vakt o’lchovi haqida-gi fan demakdir. Xronologiya turli xalqlar va davlatlar yil hisobi tizimi va taqvimlarini o’rganadi, tarixiy voqealar sodir bo’lgan sanalarni va tarixiy manbalar yaratilgan vaqtni aniqlashda yordam beradi. Xronologiya taraqqiyot bosqichlarining vaqtini aniqlash demakdir. Bu esa alohida tarixiy voqealar, mehnat qurollari, hunarmandchilik va xo’jalikning rivoji, uy-joylar, qishloqlar va shaharlarning qurilishi, davlatlarning tashkil topishi va madaniyat taraqqiyoti yutuqlari vaqtini aniqlashni anglatadi.
Yozma manbalar asosida aniq sanalar belgilanadi. Arxeologik ma’lumotlarga asoslangan xronologiya yuz va ming yilliklar bilan o’lchanadi.
Bobil, Misr, Yunoniston va Rimda shakllangan xronologiya o’rta asrlarda Turonda rivojlandi. Beruniynnng 1000-yilda yozilgan «Qadimgi xalqlardan qolgan yodgorliklar» («Xronologiya») asarida jahondagi turli xalqlar tarixi va madaniyati ixcham tarzda o’z aksini topgan. Xronologiyadagi tarixiy izchillikni fanga 16-asrda frantsuz J.Skaliger kiritdi. Hozirgi
paytda Xronologiyaning taraqqiyoti bu fanning arxeologiya, tabiiy fanlar, statistika va boshqalar bilan o’zaro hamkorligiga bog’liqdir.
So’nggi yillarda O’rta Osiyoning turli hududlarida arxeologiya, antropologiya, tarixiy etnografiya, epigrafika va numizmatikaga oid kashfiyotlar tufayli tarixni xolisona yoritishga xizmat qiladigan muhim ma’lumotlar to’plandi. Ular o’lka tarixining qadimgi bosqichlaridagi iqtisodiy, madaniy va ijtimoiy–siyosiy jarayonlari haqida yanada to’laroq tasavvurlar hosil qilish imkonini beradi. Yangi ilmiy ma’lumotlar eng qadimgi xo’jaliklar va mehnat qurollari, xo’jalikning ishlab chiqaruvchi shakllariga o’tilishi, ishlab chiqarishda metallning ishlatila boshlanishi, ayirboshlash va savdo–sotiq, ilk shaharlar va davlatlarning tashkil topishi va boshqa tarixiy–madaniy jarayonlar bilan bog’lanadi. Davrlashtirish – insoniyat tarixini o’z xususiyatlarga ega, turli belgilarga ko’ra, bir– biridan ajralib turgan katta davrlarga bo’lishdir.

Download 1,83 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   41   42   43   44   45   46   47   48   ...   103




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish