Дастурий маҳсулот билан фойдаланувчи мулоқатини ташкил этишнинг асосий қоидалари
1. Дастурий маҳсулот билан фойдаланувчи мулоқатини яратишда фойдаланувчининг тайёргарлиги ва даражасини, хам у ишлайдиган шароитдаги чекланишларни инобатга олиш керак
Масалан, туғилган сана қуйидаги шаклда чиқмаслиги керак:
2.5Е1 -0.5Е1 -1.001ЕЗ.
2. Фойдаланувчи учун чиқариладиган хабар иложи борича қисқа ва бу қисқартиши тушунарлиликни сақалагн бўлиши керак. Агар фойдаланувчига хабарларни чиқариш ёки чиқармасликни танлаш имконияти бўлса жуда яхши. Масалан у рўйхатдан фойдаланувчи киритган маълумотлардаги хатоларни инобатга олмасликни ўрнатиши мумкин.
3. Фойдаланувчи иложи борича клавиатурадан кам маълумот киритишини таъминлашга харакат қилинг. Дастурда хсиоблаш мумкин бўлган катталикларни экранга чиқарманг, уларни дастурда хисоблаш зарур.
Салбий мисол сифатида дастур фирма ходимини кодини киритишни талаб этган холатни келтириш мумкин. Катта ташкилотдаги барча ходимларни кодини эслаб қолиш мумкинми? Ходим кодини киритиш эмас, хатто уни экранда чиқармаслик ҳам керак. Кадрлар инспектори ходим коди мавжудлигини билмаслиги керак. Ходимлар кодини юритиш – бу дастурни ички ишидир.
4. Турли типдаги киритиладиган ва чиқариладиган хабарларнинг (маълумотларнинг) концептуал яхлитлигини таъминлаш лозим. Масалан, экранга чиқариладиган барча хабарлар бир хил, хисоботлар бир хил форматга, стилга ва қисқартмаларга эга бўлиши керак.
5. “Ёрдам” воситасини таъминлаш — фойдаланувчига адашганда ёки дастурий маҳсулот билан мулоқат қоидасин унутганида ёрдам берадиган махсус функциялар тўплами
Ёрдам воситаси ортиқча маълумотларга эга бўлмаслиги керак: ўз-ўзидан тушунарли бўлган амал учун ёрдам керакмас (масалан, «Рад этиш- Еsс»).
6. Экран дизайнини унутманг. Эстетик безатилган экранда ишлаш қулай хисобланади. Экранни бадиий безашда 3 тадан кўп ранг ишлатилмайди.
7. Фойдаланувчи билан дастурчиларнинг жаргон тилида эмас, балки унинг тилида мулоқат қилиш лозим.
8. Дастурий маҳсулот фойдаланувчи жахлини чиқармасликка харакат қилинг.
Хақоратли хабарлар ишлатманг. Илтимос қилувчи хабар буюрувчи хабарга қараганда яхши. Хагар хабар “Мархама” каби сехрли сўзларга эга бўлса жуда яхши.
9. Дастурий маҳсулотнинг интерактив (мулоқатли) режимининг концептуал яхлитлигини таъминланг. Дастурнинг барча қисмларида бир хил амал бир хил клавиш орқали бажарилиши керак. Масалан, навбатдаги холатга ўтиш ёки воз кечиш дастурнинг барча қисмида ESC клавишини босиш орқали, дастурдан чиқиш F10 орқали қа х.к.
10. Дастурий маҳсулот фойдаланувчи киритган ихтиёрий маълумотни қабул қилиши керак.
Агар киритилган маълумот тизимда нотўғри бўлса, у холда дастур уни барибир қабул қилиши ва фойдаланувчини бу хақда хабардор қилиши ва маълумотни тўғри киритишни илтимос қилиши керак.
11. Фойдаланувчининг хар бир киритган хабарига изох беринг. Агар бундай изох берилмаса фойдаланувчи хабар тўғри киритилганлигига шубза қилади ва хабарни қайтадан киритади. Натижада хатолаар сони яна кўпаяди.
12. Дастурий маҳсулотни шундай лойихаланг, бунда фойдаланувчи ихтиёрий пайтда тизим билан ишини тугатаолсин ёки бошқа холатга ўтсин. Дастурдан чиққанда дастур ўз ишини муваффақиятли тугатиши керак, яъни очилган файлларни ёпиши, хотирани ўзгарувчилардан тозалаши ва х.к.
13. Фойдаланувчи хатоси даров аниқланиши керак.
14. Фойдаланувчи киритган хабарни тўғирлашга харакат қилмаслик керак.
Масалан, тиббий ахборот тизимида фойдаланувчи тасодифан клавишга тегганли сабабли кирувчи “Этил спирти” маълумоти ўрнига “Рэтил спирти” киритган бўлсин. Тизим эса уни “Метил спирти” деб тўғирласин. Маълумки, этил спирти маст қилади, метил спирти нобуд қилади.
15. Чиқиш маълумотлари талаб этилган шаклда ва албатта изохлар билан чиқарилиши лозим. Масалан, уларни сон ёки рақамлар тўплами шаклида чиқариш мумкин эмас. Масаланфирма ходимининг анкета маълумотларини кадрлар бўлими инспектори ўрганиб қолган анкета карточкаси шаклида чиқариш зарур.
