Ma’ruza: 7 konstruksiya elementlarining siljishi. Burilishda ichki kuchlar faktorlari

VALLARNING MUSTAHKAMLIK VA BIKRLIK SHARTI. BURALISH BURCHAGI EPYURASI. BURALISHDA STATIK ANIQMAS MASALALAR

Masala echish.

Po’lat valga 3-ta T₁, T₂, T₃ ( 3.1- rasm) juft kuchlar tasir qilmokda.
Aniqlansin:
1) muvozonat shartidan kelib chiqib valda hosil bo’ladigan X juft kuchning qiymati aniqlansin;
2) burovchi juft kuch moment epyurasi qurilsin;
3) mustahkamlikka hisoblashda valning diametri aniqlansin;
4) mustahkamlikka hisoblash yo’li bilan xalqasimon valning ko’ndalang kesimda ichki diametr d ning tashqi D ga nisbati aniqlansin
5) Ko’ndalang kesimi yuzasi kichik val tanlansin;
6) Tanlangan val uchun buralish burchagi epyurasi qurilsin, nisbiy buralish θ hisoblansin va ruxsat berilgan [θ] = 1 grad/m shart bajarilsin

Berilganlar: a = 1 m; b = 1,5 m; c = 2 m; T₁ = 3 kN.m; T₂ = 2 kN.m; T₃ = 1 kN.m; [τ] = 70 MPa; [θ] = 1 grad/m; d: D = 0,8.

Hisoblash

3.1- rasm
Muvozonat shartidan kelib chiqib ΣM = 0 tenglama tuzamiz va X juft kuch momentini aniqlaymiz.

Burovchi momentlarning epyurasini quramiz.


3.2- rasm
Mustahkamlik shartiga binoan talab qilingan valning diametrini aniqlaymiz.

Ko’ndalang kesim yuzasini topamiz

Xalqasimon valning kundalang kesimidagi tashki diametrini aniqlaymiz

Xalqasimon kesimning yuzasi

Ko’ndalang kesimlardagi yuzalardan 22,89 < 44,16, xalqasimon valning
Ko’ndalang kesim yuzasini tanlaymiz.
Xalqasimon kesim yuza uchun d: D= 0,8 va D= 9 sm qutbiy moment
inertsiisini topamiz

Buralishdavalningqattikliginitopamiz, po’latvalningburalishdasiljishmoduliniE= 8*10⁴MPaolib

Valning nisbiy buralish burchagini hisoblaymiz

Bikrlik shartini tekshiramiz.

Bikrlik sharti bajarilayapti.
Buralish burchaklar epyuralarini quramiz.



Buralishda statik aniqmas masalalar. Buralishda ham cho’zilishdagi kabi statikaning muvozanat tenglamalari yordamida yechib bo’lmaydigan masalalar ham uchrab turadi. Bunda nomalumlari soni muvozanat tenglamalari sonidan ortik bo’ladi. Bunday masalalarni yechish tartibi xuddi cho’zilish yoki siqilishdagi statik aniqmas masalalarni yechish tartibiga o’xshashdir.

Nazorat savollari.

1. 
   Sof siljish deganda nima tushuniladi?
   
2. 
   Absolyut va nisbiy siljish deb nimaga aytiladi?
   
3. 
   Siljishdagi Guk qonuni qanday ta’riflanadi?
   
4. 
   Elastiklik modulining qaysi biri katta: mi yoki mi? Ular orasida qanday bog’lanish bor?
   
5. 
   Vallar uchun burovchi moment epyurasi qanday quriladi?
   
6. 
   Buralishda Guk qonunini yozing.
   
7. 
   Buralish burchagi qanday hisoblanadi?
   
8. 
   Bikrlik shartini yozing.