Ma’ruza: 7 konstruksiya elementlarining siljishi. Burilishda ichki kuchlar faktorlari


Bo’ladi, ya’ni nisbiy siljish to’g’ri burchakning torayishiga yoki kengayishiga teng bo’lar ekan. Buburchaksofsiljishdagijismdeformatsiyasinito’laaniqlaydi



Download 0,82 Mb.
bet2/5
Sana04.02.2022
Hajmi0,82 Mb.
#431470
1   2   3   4   5
Bog'liq
7 (2)

Bo’ladi, ya’ni nisbiy siljish to’g’ri burchakning torayishiga yoki kengayishiga teng bo’lar ekan. Buburchaksofsiljishdagijismdeformatsiyasinito’laaniqlaydi.

2. SofsiljishuchunGukqonuni.Oddiycho’zilishdaginisbiycho’zilishbilanungategishlinormalkuchlanishnibog’lovchioddiymunosabatgao’xshashmunosabatsofsiljishdaginisbiysiljishbilantangensialkuchlanishorasidahamo’rnatishmumkin. Shu munosabatni (siljish uchun Guk qonunini) chiqaraylik.
O’zaro tik yo’nalgan cho’zuvchi va siquvchi kuchlar ta’siridagi prizmatik sterjendan, uning tomonlariga parallel ikki juft tekislik vositasi bilan kichik parallelepiped ( ) ajratamiz. Uningtomonlaridagisiquvchivacho’zuvchikuchlanishlarsonjihatdantengbo’lsin. Butomonlardatangensialkuchlanishlarvujudgakelmaganiuchun, undaginormalkuchlanishlarboshkuchlanishlarbo’ladi. Masalashartigako’ra: bo’ladi. Ma’lumki, engkattatangensialkuchlanishboshyuzalarga 45qiyayuzalardahosilbo’ladi. qaralayotganparallelepipeddantomonlariga 45qiyatekisliklaro’tkazib, elementniajratamiz (27-rasm). Ajratilganelementningtomonlaridagikuchlanishlar, (5.1) va (5.2) formulalargamuvofiq,



,

gatengbo’ladi. Bungako’ra, elementsofsiljishholatidaekan. Uning diagonaliuzayib, diagonalishumiqdorgaqisqaradi. Buuzayishvaqisqarishlar, umumlashganGukqonunigabinoan, quyidagichayoziladi:
. (4)
va orasidagi munosabatni 28-rasmdan topamiz:
.
Deformatsiyalarning ( va ) kichikligini e’tiborga olsak, bu ifodaning chap va o’ng tomonlarini quyidagicha yozish mumkin:
;
.
Bundan, , yoki
(5)
ekanligi kelib chiqadi. Demak, nisbiy siljish, son jihatdan olganda, nisbiy cho’zilishning ikki hissasiga teng bo’ladi.
(7.5) ifodani (7.4) ga qo’ysak, tangensial kuchlanish bilan nisbiy siljish orasidagi munosabatni olamiz:
. (6)
(7.6) munosabat siljish uchun Guk qonunini ifodalaydi. Bu yerda
(7)
- proporsionallik koeffitsiyenti bo’lib, u siljish moduli yoki ikkinchi xil elastiklik koeffitsiyenti deyiladi. (7) ifodadagi koeffitsiyentlarning ikkitasi erkin bo’lib, ular (masalan, va ) ma’lum bo’lsa, shu ikkitasining qiymatlari orqali (7) dan uchinchisini ( ) aniqlash mumkin.

3. Siljishdagi potensial energiya. Absolyut siljishning qiymati fakat tangensial kuchlanishga bog’lik bo’lmay, balki ajratilgan elementning o’lchamiga щam bog’liqdir. Тangensial kuchlanishlar ta’sir qilayotgan yuzani , shu yuzani parallel tomonlari orasidagi masofani , nisbiy siljishni deb belgilaylik. Bunda (7.1), (7.3) va (7.6) tengliklardan
,
yoki
(8)
ifodaga ega bo’lamiz. Biz hosil qilgan ifoda cho’zilish yoki siqilishdagi absolyut cho’zilish yoki siqilish ifodasi (2.12) ga o’xshashdir. (7.8) dan kirinib turibdiki, absolyut siljish siljituvchi kuchga va siljuvchi qirralar oraliriga to’g’ri proporsional, bu qirralarning kesimi yuzasi va siljish moduliga teskari proporsional bo’lar ekan.
(7.8) formula yordamida siljituvchi kuch - ning bajargan ishi orqali siljishdagi potensial energiyani topish mumkin. kuchni noldan chekli qiymatiga sekin-asta erishadi ( statik ravishda qo’yilgan) deb hisoblab, shu kuchni ko’chishga sarflanadigan ishini hisoblaylik. Bu ish qo’yidagiga teng:
.
Bu ifodaga (7.8) dan ni ko’ysak,

hosil bo’ladi. Bu ifodani hajmga bo’lsak, siljishdagi solishtirma potensial energiyaning qiymatini olamiz:
. (9)
Bosh kuchlanishlarni , va ga teng deb, murakkab kuchlanish holatini sof siljish deb qarab, xuddi shu natijaga (6.7) formula asosida ham kelish mumkin.
Eslatib o’tamiz, sof siljishda hajm o’zgarmaganligi tufayli, (7.9) ifoda bilan aniqlanadigan potensial energiya fakat shakl o’zgarishiga sarflanadi.

4. Siljish uchun ruxsat etilgan kuchlanish. Siljish uchun elastik deformatsiyani va unga tegishli elastiklik chegarasini tajriba vositasida aniqlash qiyin bo’lgani uchun, siljishga qarshilik ko’rsatuvchi konstruksiya elementlarining mustahkamligini hisoblash uchun ruxsat etilgan kuchlanishni mustahkamlik nazariyalaridan foydalanib aniqlanadi.
Siljishga qarshilik ko’rsatuvchi material uchun cho’zilish va siqilishdagi ruxsat etilgan kuchlanish ma’lum bo’lsa, mustahkamlik nazariyalaridan foydalanib hisob tenglamalarini tuzish oson. Sof siljishda , va bo’lishini nazarda tutsak, eng katta deformatsiya nazariyasi tatbik etilsa,
yoki

Download 0,82 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish