Маъруза №6 Мавзу: Гемодинамика асослари. Қоннинг томирларда ҳаракатланиши. Артериал қон босими. Режа

Қон-томирлар реакцияси механизми

Қон – томирларни харакатлантирувчи марказлар

• Орқа мияда СVIII – LIII
• Узунчоқ мияда – қон айланиш маркази
• Гипоталамусда
• Мия пўстлоғида
• 1842 й. А. Вальтер қуймич асабни кесилиши бақа оёғини томирларини кенгайтиришига олиб келди
• 1852 й. К. Бернар симпатик асабни қуён бўйнида кесганда қулоқ қизариб, исиган
• Симпатик толалар томирларни торайтиради
• Альфа рецепторларнинг таъсирланиши томирларни торайтиради
• Бетта рецепторларнинг таъсирланиши томирларни кенгайтиради

Қон томирларини марказий бошқарилишини узунчоқ мияда жойлашган юрак-қон томир маркази бошқаради. Қон томирлардан келувчи депрессор ва прессор рефлекслар (тизимли, нотизим), марказ фаолиятини мувофиқлаштиради. Томирла тонусини қондаги гуморал моддалар ҳам бошқаради (адр. серот. ренин, ацетил. медуллин, брадикинин, гистамин).

• Қон томирларини марказий бошқарилишини узунчоқ мияда жойлашган юрак-қон томир маркази бошқаради. Қон томирлардан келувчи депрессор ва прессор рефлекслар (тизимли, нотизим), марказ фаолиятини мувофиқлаштиради. Томирла тонусини қондаги гуморал моддалар ҳам бошқаради (адр. серот. ренин, ацетил. медуллин, брадикинин, гистамин).

Қон-томирлар маркази компонентлари

Вазодилятацияга олиб келадиган механизмлар

• Симпатик толаларининг тонусини пасайиши
• Артерио – веноз анастомозларни бекилиши капилярларни кенгаишига олиб келади
• Симпатик холинергик асаб толаларни таъсирланиши
• Орқа миянинг орқа илдизларини периферик қисимларини таъсирланиши, асосан тери томирларини кенгайишига олиб келади
• Парасимпатик холинергик асаб толаларни таъсирланиши
• n. glossopharyngeus
• n. laryngeus superior
• n. chorda tympani
• n. pelvicus

• Қон томирлар тонусини гуморал бошқарилиши.
• 1. Қон томирларини торайтирвучи моддалар:
• адреналин
• норадреналин
• вазопрессин
• серотонин
• ренин
• ангиотензин
• альдостерон
• Са + ионлари
• эндотелин

• 2. Қон томирларини кенгайтирувчи моддалар:
• ацетилхолин
• гистамин
• медуллин
• брадикинин
• простагландинлар
• кининлар
• метаболизм махсулотлари ( СО2 таранглигини ошиши, кўмир ва сут кислоталарини тўпланиши, рН ни пасайиши, О2 таранглигини камайиши,АТФ , АДФ, АМФ, К+ Н+ ион-лари, простациклинлар