Маъруза-№6 маълумотлар базасини режалаштириш, лойихалаш ва администрациялаш

Маълумотлар базасини ллойихалаш ёндошувлари. Маълумотлар базасини лойихалашнинг 2 та ёндошуви мавжуд қуйидан юқорига (bottom-up) ва юқоридан қуйига (top-down).

6. МБ НИ ЛОЙИҲАЛАШ ЖАРАЁНИ

Қуйидан юқорига (bottom-up) ёндошуви

• Қуйидан юқорига (bottom-up) ёндошувда иш артибутларнинг (яъни, моҳият ва алоқаларнинг хоссалари) энг қуйи даражасидан бошланади. Улар орасидаги мавжуд алоқаларни тахлил этиш асосида муносабат типларини ва улар орасидаги алоқаларни тасвирловчи муносабатларга (жадвалларга) гурухланади. Нормаллаштириш – қуйидан юқорига ёндошув вариантларидан биридир. Унда талаб этилган атрибутларни идентификациялаш ва улардан навбати билан атрибутлар орасидаги функционал боғланишларга асосланган нормаллаштирилган жадваллар яратилади.
• Қуйидан юқорига ёндошуви кўпроқ атрибутлар сони нисбатан кам бўлган оддий маълумотлар базасини лойихасини учун қулай.

6. МБ НИ ЛОЙИҲАЛАШ ЖАРАЁНИ

Юқоридан қуйига (top-down) ёндошуви.

• Бу ёндошув юқори даражадаги бир қатор моҳият ва алоқаларнинг маълумотлар моделини қуришдан бошланади ва кейин иш қуйи даражадаги моҳиятлар, алоқа ва уларнинг атрибутларини аниқлаштириш шаклида давом этади. Юқоридан қуйига ёндошуви «моҳият-алоқа» концепциясига мос келади. Бунда дастлаб иш мухим бўлган моҳиятлар ва улар орасидаги алоқаларни аниқлашдан бошланади. Кейин моҳиятларни атрибутлари аниқланади.

6. МБ ни лойихалаш жараёни

МБ ни лойихалаш жараёнига қуйидаги босқичлар киради:

• 1. Концептуал (инфологик) лойихалаш.
• Ахборот тизими фаолиятини ташкил қилувчи операцион холат талаблари аниқланади.
• Маълумотлар базасини бошқариш тизимини (МББТ) ва бошқа инструментал дастурий воситаларни танлаш.
• 2. МБ ни мантиқий (даталогик) лойихалаш.
• 3. МБ ни физик лойихалаш.

6. МБ ни лойихалаш жараёни

• Концептуал (инфологик) лойихалаш. Ташкилотда ишлатиладиган маълумотларни физик тасвирлаш жихатларига боғлиқ бўлмаган холда модели қурилади. Инфологик лойихалашнинг асосий вазифаси предмет соҳасини аниқлаш ва МБ нинг бўлгучи фойдаланувчилари назаридаги қарашларини, яъни предмет сохасининг инфологик моделини яратишдан иборат.
• Концептуал лойихалаш – ташкилотда ишлатиладиган барча маълумотларнинг моделини конструкциялаш. Бунда МБ ни яратишнинг қуйидаги жихатлари эътиборга олинмайди: МББТ, амалий дастурла, дастурлаш тиллари, аппарат платформаси ва бошқалар. Фойдаланувчилар талаблари асосида қурилади.