Ma’ruza №5-6 Mavzu: Jismoniy tarbiya nazariyasi bo‘yicha olib borilayotgan tadqiqot uslublari Reja

3. Eksperiment ilmiy tadqiqot metodi 
Ilmiy tekshirishning bu metodi tekshiruvchining o‘zi tomonidan uyushtirilgan 
bo‘lib, uning o‘zini aktiv aralashuvi orqali olib boriladi. Bu metodda 
tekshiralayotgan jarayon maxsus sharoitda yoki tajribani yana qaytadan takrorlash 
uchun imkoniyat yaratiladi. Ushbu tadqiqot uslubining qulay yoki qimmatli 
tomoniham ana shunda. 
Jismoniy 
tarbiya 
jarayonida 
olib 
borilayotgan 
tajribani 
maxsus 
sharoitnihisobga olmay yoki sunoiy qaytadan o‘sha sharoitni yaratishda 
nazoratdagi masalaga oid bo‘lmagan muammolarham yuzaga kelishi mumkin. Bu 
ilmiy tadqiqot usuliyatining salbiy tomonidir. Eksperimentni oboektiv o‘tkazish 

---

amaliyotida 
tabiiy, modulli va laboratoriya
eksperi-mentlari deb nomlangan 
eksperiment xillaridan foydala-niladi. 
Tabiiy 
eksperiment
hayotiy 
sharoitda 
olib 
boriladi. 
Undan 
tajriba 
ishtirokchilar butunlay bexabar (samaraligiham shunda) bo‘lishiham mumkin. 
Masalan, bir maktabning ikki sinfidagi jismoniy tarbiya darslarida dastur 
materialini o‘zlashtirilishi anoanaviy o‘qitish uslullari bilan, boshqasida esa 
maxsus tanlangan usuliyatlar bilan olib borilib, natijani taqqoslash orqali qaysi 
sinfda samaradorligni yuqori bo‘lganligini aniqlash mumkin bo‘ladi. 
Modulli eksperiment
 
metodidan kuzatuvchihayotda uchray-digan oddiy 
sharoitdan bir oz o‘zgargan muhitda tajriba o‘tkaziladi. Masalan, muskul kuchini 
o‘stirishda sportga yangi kelganlar bilan ish olib borilib, ular xaftada uch marta, 
alohida guruhlarga bo‘linib, birinchi guruhi yotgan shtangada mashq qilish, 
ikkinchi guruhi esa o‘zining tanasi og‘irligidan foydalanib, uchinchi guruhi faqat 
gantel ko‘tarish bilan Ma’lum belgilangan muddat davomida mashq qiladi.har 
qaysi guruhning moduli alohida (shtanga, gavdasi og‘irligi, gantel) mashqlar faqat 
yelka kamar muskullarining kuchini ortirishga yo‘nalti-rilgan. Eksperimentdan 
so‘ng natijalar taqqoslanib samara bergan modul va uning mashqlari, uslubiyati 
effekti eolon qilinadi.