Ma’ruza 4: Mulohazalar mantiqi. Fikrlar mantiqining tatbiqlari. Reja: Fikr tushunchasi

3

0

.  Diz’yunksiya  amali

.  va  fikrlarning  kamida  bittasi  chin  bo‘lgandagina 

chin  bo‘ladigan  fikrlarning  diz’yunktiv  bog‘lanishidan  sodir  bo‘lgan  fikr 

(qisqacha  va  fikrlarning diz’yunksiyasi) deyiladi.

 

Uni  kabi  belgilanib,  « diz’yunksiya »  deb  o‘qiladi.  va  fikrlar  ning  diz’yunktiv 

hadlari  deyiladi.  (Diz’yunksiya  mantiqiy  amali  so‘zlashuvlarda  «yoki» 

bog‘lovchisini ifodalaydi). Bu holda

 

 

bo‘ladi. (4-bet)

 

4

0

.  Implikatsiya  amali.

  fikr  chin,  fikr  yolg‘on  bo‘lgandagina  yolg‘on 

bo‘lib,  qolgan  barcha  hollarda  chin  bo‘ladigan  fikr  va  larning  implikativ 

bog‘lanishidan  sodir  bo‘lgan  fikr  (qisqacha  va  larning  implikatsiyasi)  deyiladi. 

Uni  kabi belgilanib, « implikatsiya » deb o‘qiladi. (6-bet)

 

Implikatsiya uchun

 

 

 

bo‘ladi.

 

---

SHunday  qilib  fikrlar  ustida  inkor  ( ù ),  kon’nksiya  ,  diz’yunksiya , 

implikatsiya  va ekvivalensiya  amallari kiritildi.

 

YUqoridagi  (1

0

),  (2

0

),  (3

0

),  (4

0

)  va  (5

0

)  munosabatlarni  inobatga  olib,  quyidagi 

chinlik jadvalini tuzamiz:

 

CHinlik jadvali

(10-bet)

 

 

 

 

 

ù

 

 

 

 

 

1

 

1

 

0

 

1

 

1

 

1

 

1

 

1

 

0

 

0

 

0

 

1

 

0

 

0

 

0

 

1

 

1

 

0

 

1

 

1

 

0

 

0

 

0

 

1

 

0

 

0

 

1

 

1