Ma'ruza №3. Ishlab chiqarishning turlari va ishni tashkil etish shakllari Reja

4. Ishlab chiqarish takti, sermehnatlik va serstanoklik tushunchalari
Ommaviy potokli ishlab chiqarishda ko’pincha pozision avtomatik konveyerlar qo’llaniladi va avtomatik liniyalar tashkil qilinadi. Bunday hollarda bu liniyalarning ishlab chiqarish takti aniqlanadi.

Ishlab chiqarish takti deb, - ma’lum vaqt oralig’ida tanavorlar yoki qismlar ishlab chiqarilishiga aytiladi va uning vaqti minut bilan belgilanadi. Ishlab chiqarish takti quyidagi formula bo’yicha aniqlanadi:

t_ich = 60·F_x·m / N, min.

bu yerda: F_x - rejalashtirilgan davr ichidagi dastgohlar ishlashining haqiqiy vaqt fondi (smena, sutka, oy, yil), soatda;

N -shu davr uchun ishlab chiqarish dasturi (detallar yoki mahsulotlar coni), dona;

m – smenalar soni (1, 2, 3).

Asbob-uskunalar yoki dastgohlar ishlashining haqiqiy vaqt fondi F_x, nominal F_n dan yoki asbob-uskunani ta’mirlash uchun kalendar o’lchov vaqt yo’qotishdan kichikdir, va h.k.

F_x = F_n· n , soat,

bu yerda: n-dastgohlar vaqt yo’qotishi koeffisienti.

Uskuna-dastgohlarning ishlash vaqtining bir yillik nominal fondi: kuniga bir smenalab ishlaganda 2070 soat, ikki smenalab ishlaganda - 4140 soat va uch smenalab ishlaganda 6210 soat bo’ladi. Metall kesuvchi dastgohlar uchun vaqt yo’qotish koeffisienti n = 0,98-0,96 ni tashkil qiladi.

Potokli ishlab chiqarish ko’proq takomillashgan bo’lib yuqori unumdorlikka ega. Texnologik jarayonlarni loyihalashning boshida ishlab chiqarish turi birinchi bo’lib taxminan bo’lsa ham aniqlanishi zarur. Bu albatta amallar bog’lanishi va seriyalash koeffisientlarini hisoblash orqali bajariladi.