|
3.Kompyuter tarmoqlarining qurilish tamoillari.
Lokal kompyuter tarmog’i – LocalAreaNetwork (LAN) – bu bir bino yoki
boshqa bir chegaralangan territoriyada joylashgan kommunikatsion tizim bo’lib,
ularga ulangan kompyuterlardan qisqa vaqtda foydalanishni taqdim etuvchi bir
yoki bir necha yuqori tezlikli raqamli aloqa kanallarini qo’llab quvvatlaydi.
LocalAreaNetwork (LAN) quyidagi xarakteristikalarga ega:
umumiy masofasi 1-2km;
ma’lumotlarni uzatish tezligi 1 Mbit/s dan bir necha Gbit/s gacha;
yangi kompyuterlarni ulashning soddaligi va eskilarini tarmoq ishini
buzmasdan o’chirish;
barcha ishchi stantsiyalarni kollektiv ulanish ukunalari (server, printer) ga
ulanishining tengligi;
LocalAreaNetwork (LAN) IEEE standartizatsiyalash komiteti tomonidan
LAN standartining loyihasi ishlab chiqilgan bo’lib, 802 standarti deb nom olgan.
802 standartining LAN modeli asosiy tavsiyalardan tarkib topgan, ularga konkret
LAN larni qurishda asoslanish tavsiya etiladi. OSI modeli va IEEE 802 – LAN
modellarining asosiy farqlanishi 2.1-rasmda keltirilgan. Lokal tarmoqqa har bir
kompyuter, maxsus plataga ega bo’lishi kerak (tarmoq adapteri). Kompyuterlar
o’zaro (tarmoq adapteri) kabel yoki radiokanal yordamida ulanadi, ular LAN
ma’lumotlar uzatishning fizik muhiti deyiladi.
Fizik muhit – tarmoqning eng quyi sathi LAN da ma’lumotlar uzatishning
fizik muhiti sifatida koaksial kabel, mis juftlik, TOAL, infrqizil va radiokanallar
ishlatilishi mumkin. Uzatish muhitining xarakteristikalari tarmoq uzunligiga ta’sir
etadi (kompyuterlar bir biridan qanday masofada joylashishi mumkin) va lokal
tarmoqda ma’lumotlar uzatish tezligi (2.1-jadval).
Tarmoq adapteri – maxsus plata bo’lib, u ona (materin) plata slotlaridan
biriga tizimli blok ichiga o’rnatiladi.
7. Amaliy sath
OSI modeli
odeli
2.1-rasm. OSI modeli va IEEE 802 – LAN modelining asosiy farqlari.
Lokal tarmoqda tarmoq uzunligi va ma’lumotlarni uzatish tezligining uzatish
muhitiga bog’liqligi 2.1-jadval.
Kompyuterli aloqa kanali
Masofa
Tezlik
Ekranlashtirilmagan mis juftlik
90 m gacha
10 – 155 Mbit/s
Ekranlashtirilgan mis juftlik
300 m gacha
16 Mbit/s
Koaksial kabel
2 km gacha
2 – 44 Mbit/s
Optik tolali kabel
10 km gacha
10 Gbit/s gacha
Tarmoqda axborotlarni uzatish va qabul qilish. Kompyuterlarni fizik
muhitga ulaydigan uskuna turi, aloqa liniyasi AL, LAN topologiyasi va signallarni
uzatish printsipi bilan aniqlanadi. Topologiya – bu tarmoqda kompyuterlarni ulash
usuli. Eng keng tarqalgan usullari – shina, yulduz, xalqa (2.2-rasm).
2.2-rasm. Eng keng tarqalgan LAN topologiyalari.
Muhitga ulanishni boshqarish ma’lumolarni uzatish usuliga bog’liq va turli
turlarga bo’linadi:
ko’p martalab ulanish (raqobat rejimida aloqa kanaliga ulanish)
6. Taqdimot sathi
5. Seansli sath
4. Transport sathi
3. Tarmoq sathi
2.2. LLC logik kanalni boshqarish
2.1.
Muhitga
ulanish
(MAS)
ni
boshqarish
1.3. Fizik signallarin uzatish
1.2. Ulanish uskunali interfeys (AUI)
1.1. Fizik muhitga ulanish vositalari
(RMA)
0. Fizik muhit
7. Amaliy sath
6. Taqdimot sathi
5. Seansli sath
4. Transport sathi
3. Tarmoq sathi
2. Kanal sathi
1.
1. Fizik sath
marker uzatishli ulanish (ma’lumotlarni uzatishga huquq beruvchi paket)
so’rovli tarmoq (set s oprosom)
segmentlashtirilgan uzatishli tarmoq
uzatish vaqtini zahiralashli tarmoq
Ko’p martalab ulanish va marker uzatishli shina, yulduz, xalqa topologiyali
LAN eng keng tarqalgan.
Kanal sathi 2 sathchaga bo’lingan (2.3-rasm):
logik kanal orqali boshqarish LLC (Logical Link Control) – tarmoq
topologiyasiga va 802.2 standarti – ulanish usuliga bog’liq emas,
MAC muhitiga ulanishni boshqarish.
Logik kanlani
boshqarish
LLCIEEE 802.2
sathchasi
LLCIEEE 802.2
sathchasi
LLCIEEE 802.2
sathchasi
Muhitga ulanishni
boshqarish
MACIEEE 802.3
sathchasi
Tashuvchi nazoratli
va to’qnashishlarni
topishli ko’p martalab
ulanish (CSMA/CD)
MACIEEE 802.4
sathchasi
Markerni uzatish
MACIEEE 802.5
sathchasi
Markerni uzatish
Fizik sath
Shina, yulduz
Shina, yulduz
Xalqa
2.3-rasm. LAN kanal sathining tuzilishi.
MAC sathchasi tarmoq topologiyasini va ma’lumotlarni uzatish kanaliga
ulanish usulini aniqlaydi. Bu sathchada LAN ning 3 asosiy standarti aniqlangan:
IEEE 802.3 – tashuvchi nazorati, kolliziya (to’qnashishlar) ni qady eti shva
ko’plab ulanshilarga ega LAN shina va yulduz topologiyalari
IEEE 802.4 – ARCnet marker ulanishli - LAN shina yoki va yulduz
topologiyalari
IEEE 802.5 – TokenRing marker ulanishli LAN xalqa topologiyasi.
IEEE 802 modelining yuqori sathlari – tarmoq, transport, seansli, namoyish
etilgan va amaliy – tarmoq topologiyasiga va ma’lumotlarni uzatish kanaliga
bog’liq emas, ularning dasturiy ta’minoti DT universal va turli tipli LAN da
qo’llanilishi mumkin.
Do'stlaringiz bilan baham: | 
