Маъруза №12 Қия ва шеврон тишли цилиндрик узатмаларни ҳисоблашнинг ўзига хос хусусиятлари

Маъруза № 12 Қия ва шеврон тишли цилиндрик узатмаларни ҳисоблашнинг ўзига хос хусусиятлари.

• РЕЖА :
• 1.Қия ва шеврон тишли цилиндрсимон узатмаларни ҳисоблашнинг ўзига хос хусусиятлари.
• 2. Қия тишли цилиндрсимон ғилдиракли узатмани контанк кучланиш бўйича ҳисоблаш.
• 3.Қия тишли цилиндрсимон ғилдиракли узатмаларни эгилишдаги кучланиш бўйича ҳисоблаш.

• Таянч сўзлар: нормал кесим, модул, қиялик бурчаги, ён қадам, қопланиш коэффициенти, ўқлараро масофа, контакт кучланиш, эгилувчи, кучланиш.

Узатма айлана тезлиги бўлганда қия тишли ғилдираклардан фойдаланиш тавсия этилади.

• Узатма айлана тезлиги бўлганда қия тишли ғилдираклардан фойдаланиш тавсия этилади.
• Қия тишли узатмаларда тишларга тик кесим бўйича олинган тишнинг шакли, улар орасидаги қадам, яъни модуль тўғри тишли ғилдиракларникига мос келади.
• Бироқ қия тишли ғилдиракларда тишлар орасидаги масофани (қадамни) хар ҳил кесим бўйича ўлчаш мумкин.
• Қадамнинг қайси қадам билан ўлчанганлигига қараб, қия тишли ғилдиракнинг геометрик ўлчамлари уч хил модуль билан ифодаланади (6.3 – расм): тишга тик кесим бўйича ўлчанган нормаль қадам Pn ва модуль mn, ғилдирак ўқига параллель кесим бўйича ўлчанган қадам Px ва модуль mx, ғилдирак ўқига тик кесим бўйича ўлчанган ён қадам Pt ва модуль mt.

• 12.1 – расм.

Қия тишли узатманинг геометрик ўлчамларини аниқлашда, асосан, ён модулдан, мустаҳкамликка ҳисоблашда эса, нормал модулдан фойдаланилади. Уларнинг ўзаро муносабати қиялик бурчагига боғлиқ бўлиб, қуйидагича ифодаланади:

• Қия тишли узатманинг геометрик ўлчамларини аниқлашда, асосан, ён модулдан, мустаҳкамликка ҳисоблашда эса, нормал модулдан фойдаланилади. Уларнинг ўзаро муносабати қиялик бурчагига боғлиқ бўлиб, қуйидагича ифодаланади:
• mt = mn /cos β, чунки Pt = Pn / cos β.