Ma`ruza №11: «Buksa uzellarini ta’mirlash» Asosiy tushunchalar va atamalar

Ma`ruza №11: «Buksa uzellarini ta’mirlash»


Asosiy tushunchalar va atamalar

Buksa uzelini demontaji, Buksa yechgich, Elekrogayka kaliti (Электрогайкаверт), Stopor plankasi, Elektroinduktor, Podshipnik, Labirint ha’lqasi, Gayka M-110.

Ma`ruza rejasi:

1. Buksa qismlarining yeyilishi va shikastlanishi

2. Buksa qismlarini demontaj qilish
3. Buksa qismlari holatini nazorat qilish tizimi


Buksa qismlarining yeyilishi va shikastlanishi

Buksa qismlarining ishqalanib yeyilishi va shikastlanishiga ko‘pgina omillar sababchi bo‘ladi. Bular quyidagilardan iborat: konstruktiv kamchiliklar, podshipniklar sifatining yomonligi, buksa bo‘lagini noto‘g‘ri montaj qilish, aravachani noto‘g‘ri yig‘ish, moylashning sifatsizligi, o‘ta kam yoki o‘ta ko‘p moylash, bo‘ksaga begona buyumlar kirib qolishi.

Rolikli podshipnikka ega bo‘lgan bo‘ksalarda quyidagi nosozliklar bo‘lishi mumkin:
• o‘rnatiluvchi silindrik yuzada tirnalgan yoki chizilgan belgilar, tashqi chambarakning siljishi, ichki yuzalarning korroziya tufayli shikastlanishi, kronshteyndagi teshiklar kamayishi va boshqalar;

• 
  Podshipniklarda – chig‘anoq va metallning tebranish yo‘lida korroziyali tugunlarning hosil bo‘lishi, separator sinishi, separator chilpisi susayishi, detallarning tabiiy yeyilishi;
  
• 
  podshipnik detallarining elektr toki bilan shikastlanishi. Bu vagonda detallarni elektr payvandlashda yerlatkich sim o‘tkazgichning noto‘g‘ri ulanishi.
  

Rolikoviy podshipnik detallari ba’zi bir nuqsonlari 5.1-rasmda keltirilgan.

5.1-rasm. Rolikli podshipnik detallarining nuqsonlari.
1 – tashqi halqada tebranish yo‘lidagi chig‘anoqlar; 2 – silindrik rolikdagi chig‘anoq; 3 – separator sinishi; 4 – tutashgich asosidagi darz; 5 – ichki halqadagi chig‘anoqlar; 6 – halqa darzi; 7 – halqa borti ajralmasi.


Buksa qismlarini demontaj qilish

Demontaj qopqoq boltlarini chiqarib, qopqoqni ajratish bilan boshlanadi, so‘ng qopqoq va buksaning oldingi qismlari moylardan tozalanadi. Stopor plankasi yoki yon tomon shaybalari boltlari chiqarib olinadi. Shuningdek, yon tomon gaykasi olingach, oldingi podshipnikning tiralgich halqasi ham chiqariladi. Bundan keyingi demontaj telfer yoki boshqa turdagi ko‘tarish mexanizmi yordamida quyidagi tartibda bajariladi: tiralgich halqa olinadi va buksa podshipniklar bloki bilan birga o‘q bo‘yinchasidan chikariladi. Agar ichki halqalarni defektoskop yordamida elektroimpuls usulida, o‘qni esa, ultratovush bilan tekshirish imkoni ta’minlansa, podshipniklar ichki va labirint halqalari o‘qda turganicha qoldiriladi. Agar halqalarda nosozliklar bo‘lsa, ular induksiyali qizitgich yordamida ajratib olinadi. Halqani qizdirish 100, 120°C gacha bo‘ladi. Halqalarni 1 daqiqadan ortiq qizdirish taqiqlanadi.

Buksa qismlarini montaj qilish g‘ildirak juftligini yuvgandan so‘ng 12 soat o‘tgach, podshipnik bloklari esa, yuvgandan so‘ng 8 soat o‘tgach olib boriladi. Bunda, ichki halqa va podshipnik bloklari harorati 3°C orasida bo‘ladi.
Buksa qismlarini montaj qilish o‘qining dastlabki qismiga labirint halqasini o‘tkazish bilan boshlanadi. Labirint halqani kiydirish uchun tortilish tarangligini hisobga olgan holda tanlanadi. Yangi halqalar uchun bu tortilish 0,08 – 15 mm, ta’mirda esa 0,02 – 0,15 mm.ga teng. Taranglikni aniqlash mikrometrik yoki indikator nutromerlar orqali aniqlanadi. Bunda, o‘lchovlar ikkita bir-biriga perpendikulyar yo‘nalishda orqa yuzaning ovalligini aniqlab beradi.
Hozirgi paytda korxonalarda UPLK-01 turidagi labirint halqalarni tanlashning avtomatlashtirilgan qurilmalari joriy etilmoqda.
Tanlangan labirint halqalar elektropechlar yoki moy vannalarida 125 – 150°C gacha qizdiriladi va o‘qning boshlang‘ich qismiga kiydiriladi. O‘rnatish shunday bo‘lishi kerakki, bunda halqa o‘q boshlang‘ich qismi chekkasiga tiralib turishi lozim. Buning uchun o‘q bo‘yinchasiga montaj vtulkasi kiydiriladi, uning chetlariga labirint halqalariga zarbaviy urushlar bajarilib, u toza metall tovushini bermagunga qadar olib boriladi.
Buksani o‘q bo‘yinchasiga o‘rnatishdan avval, labirint halqa ariqchalari moylagichlar bilan to‘ldiriladi.
Ichki halqalarni o‘q bo‘yinchasiga o‘tkazishda taranglikni ta’minlashga e’tibor berish kerak. Tanlangan ichki halqalar elektropech yoki moy vannalarida 100 – 120°C gacha qizdiriladi. Shundan so‘ng, uning sathi AU, industrial 12 yoki trasnformator moyi bilan yupqa qilib moylanadi.