Ma’ruza №11. 11-mavzu. Shaharlar hududlarini barqaror rivojlantirish masalalari

MA’RUZA №11.
11-mavzu. Shaharlar hududlarini barqaror rivojlantirish masalalari.
Ma’ruza rejasi:

1. 
   Ekologik barqarorlik
   
2. 
   Tabiy resurslardan ratsional va noratsional foydalanish.
   
3. 
   Shahar tizimlarini iqtisodiy, ijtimoiy va ekologik rivojlanishi.
   

O'zbekistonda Barqaror Rivojlanish Maqsadlari
Barqaror rivojlanish sohasidagi maqsadlar Yer yuzida qashshoqlikka barham berish, atrof-muhit va iqlimni himoya qilish hamda dunyodagi barcha kishilar tinchlik va ravnaq topishdan bahramand bo‘lishini ta’minlash bo‘yicha global miqyosda harakat qilishga da’vatdir. BMT O‘zbekistonda amalga oshirish uchun harakat qilayotgan maqsadlar:



Tayanch so’z va iboralar: resurs, ratsional, kompleks, kosmik resurs, “kompas”, tuproq eroziyasi, atmosfera, moddiy boyliklar, xomashyo.

Ekologik barqarorlik nima?

Atrof -muhit barqarorligining maqsadi - tabiiy resurslarni tejash va atrof -muhitning ifloslanishi va zararini kamaytirish bilan birga muqobil energiya manbalarini ishlab chiqish. Ekologik barqarorlik uchun kelajakning holati - 50, 100 va 1000 yillarda o'lchanadigan asosiy tamoyil. Ekologik barqarorlikka asoslangan ko'plab loyihalar o'rmonlarni qayta ekish, botqoq erlarni saqlash va tabiiy hududlarni resurs yig'ishdan himoya qilishni o'z ichiga oladi. Ekologik barqarorlik tashabbuslarining eng katta tanqidlari shundaki, ularning ustuvor vazifalari rivojlanayotgan sanoatlashgan jamiyat ehtiyojlariga zid bo'lishi mumkin.

Barqaror shahar infratuzilmasi - Sustainable urban infrastructure

Barqaror shahar infratuzilmasi -  tushunchasini kengaytiradi shahar infratuzilmasi takomillashtirilgan va bardoshli bo'lishini kutgan holda barqarorlik elementini qo'shish orqali shaharsozlik. Shaharlarning ishlashiga imkon beradigan qurilish va jismoniy va tashkiliy tuzilmalarda barqarorlik, shuningdek, kelajak avlodlarning imkoniyatlarini buzmasdan hozirgi avlod ehtiyojlarini qondirishga qaratilgan.
SDG 9 tomonidan belgilangan xalqaro barqaror rivojlanish maqsadlari Birlashgan Millatlar Tashkilotining Bosh assambleyasi, infratuzilma bilan shug'ullanadi, ammo infratuzilma qolganlari uchun qurilish blokidir SDGS. Shu sababli, barqaror infratuzilmaga erishish jamiyatning turli sohalarida jiddiy tashvish uyg'otmoqda.
1. Tabiiy resurslar turlari va ulardan foydalanish.
Tabiiy jismlar va energiya turlariga resurs (manba) lar deyiladi. Resurs so’zi fransuzcha bo’lib “Yashash vositasi” degan ma’noni anglatadi. Tabiiy resurslar insonlarning yashashi uchun zarur bo’lgan asosiy manbadir.
Tabiiy resurslarga: havo, suv, tuproq, turli xil rudalar, yoqilg’i va energiya manbalari ko’mir, neftь, gaz, turli xil yog’ochlar hamda yovvoi o’simliklar va hayvonlar kiradi. Bularning hammasi yer planetasida mavjud bo’lgan tabiiy resurslardir. Bundan tashqari kosmik resurslar ham mavjud. Kosmik resurslarga quyoshdan kelayotgan nur, meteoritlar va boshqalar kiradi.
Tabiiy resurslardan ratsional foydalanish va uni muhofaza qilishni to’g’ri tushuntirish uchun ularni turlarga bo’lib o’rganish muhim ahamiyat kasb etadi.