Ma’ruza №10. Beton aralashmalari va qurilish qorishmalarini tayyorlash, ularni tashish va beton aralashmalarini yotqizish hamda shibbalash mashinalari

Avtobeton nasos (6.16-rasm) beton aralashmasini gorizontal va vertikal yo‘nalishda yotqizish joyiga beton uzatuvchisi (betonovod) bo‘lgan taqsimlovchi strela-manipulyator 2 bilan uzatadi.. Qo‘lochi 18 m gacha bo‘lgan strelamanipulyator sharnirli birlashtirilgan qutisimon kesimga ega uchta bo‘limdan iborat bo‘lib, ularning vertikal bo‘ylab harakatlanishi ikki tomonlama harakatlanuvchi gidrosilindrlar yordamida amalga oshiriladi. Strela-manipulyator burilish kolonnasi 1 ga mahkamlangan, u shassi ramasiga tayanch-burilish qurilmasi orqali tayanib turadi, planda gidravlik burish mexanizmi gidromotor yordamida 360° ga burila oladi.

6.16-rasm. Avtobetonnasos.
Strelaga butun seksiyalari bo‘ylab mahkamlangan beton uzatuvchi 7 yo‘lining oxirida uzunligi 5 m egiluvchan rezina-to‘qimali shlang bilan tugaydi.
Ish holatida avtobetonnasos chiqarma tayanchlar 5 va 8 ga tayanadi.
Yordamchi mexanizmlar – kompressor va beton uzatuvchini yuvishga mo‘ljallangan suvli nasos gidravlik yuritmaga ega bo‘lib, ularning har biri 0,7 MPa bosimgacha bosim bera oladi.
Suvli nasosga suv sig‘imi 400 l bo‘lgan bak 3 dan keladi. Chayqaltiruvchi uzel 4 va strela-manipulyator 2 ni boshqarish chiqariladigan pult, yordamchi mexanizmlar va chiqariladigan tayanchlar statsionar pultdan boshqariladi.
Ushbu avtobetonnasos konstruksiyasi tashqi havo darajasi −5...+40°S oralig‘ida to‘xtovsiz ishlashini ta’minlaydi. Uning maksimal uzatish balandligi 22 m, unumdorligi esa – 65 m³/soat. Zamonaviy avtobetonnasoslar (6.17-rasm) unumdorligi 150 m³/soat ni tashkil etadi.

6.17-rasm. Zamonaviy avtobetonnasoslar.

10.3. Beton aralashmalarini yotqizish va zichlash (shibbalash) mashinalari

Beton aralashmasini yotqizish jarayoni uni yotqizish joyida taqsimlash va zichlashdan iborat. Taqsimlab joylashtirish ko‘chadigan kran yordamida maxsus bunkerlar va badyalar bilan (6.18-rasm), betonnasoslar, beton taqsimlagichlar, o‘zi yurar beton yotqizuvchilar va boshqalar yordamida amalga oshiriladi.

6.18-rasm. Bunker va badyalar.