Ma’ruza 1 Yuqori molekulyar birikmalar tasnifi



Download 267,71 Kb.
Pdf ko'rish
bet3/3
Sana19.04.2022
Hajmi267,71 Kb.
#564312
1   2   3
Bog'liq
Maruza 1 Yuqori molekulyar birikmalar tasnifi

Asosiyterminologiya 
Makromolekula - 
uzarokimeviybog’lar 
bilanbog’langanatomlarguruxidantashkiltopganmolekula 
bo’lib, uningmolekulyarmassasi 10000 danortiq. 
Polimerlar - 
yuqorimolekulyarbirikmalar(terminko’proqsintetikpolimerl
arganisbatanqo’llaniladi) 
Elementar - 
zvenolarurtasidabir 
turdagibog’larxosilkilish 
yo’libilanmakromolekulaxosilkiluvchimustakilbirliknitashk
ilqiluvchiatomlarningminimalguruhi 
Polimerlanish 
darajasi- 
makromolekuladagielementarzvenolarsoni 
Polimergomo-
logikkator 
u tarkibi va tuzilishi bir xil bulgan, ammo molekulyar 
massasi bilan fark kiluvchi YuMB 
Molekulyar massa 
buyicha turli-
tumanlik 
amalda istalganYuMBpolimergomologikkatorni 
tashkil qiluvchimakromolekulalardantashkiltopganbo’lib, 
mavjuduslublarbuaralashmanialoxidafraktsiyalargaajratishi
mkoninibermaydi 
Taksimlanishfunktsi
yasi- 
molekulyarmassabuyichapolidisperslikkiymati- 
ning 
matematik 
ifodasibulib, 
MMbuyichaturli-
tumanbulgankgolimerning 

gdama’lummole-
kulyarmassalimoddaningmikdorini 
(massaviytaqsimotfunktsiyasi) 
yoki 

molmoddadaberilganpolimerlanishdarajalimakromolekulala
rsonini 
(sonlitaksimotfunktsiyasini) kursatadi 
O’rtachaMM - 
molekulyarmassa buyicha turli-tuman bulgan moddaning 
ayrim 
molekulalariningMM 
yigindisini 
massaga 
(urtachavazniyMM) 
yokimakromolekulalarningumumiysoniga 
(urtachasonliMM) nisbati. 



Fraktsiyalash- 
MM buyicha taxminan bir xil bulgan makromolekulyarni 
ajratib olishning eksperimental uslubi. Ravshanki, ayrim 
fraktsiyalarda MM buyicha polidisperslik kamayadi va 
taksimlanish 
yakkolrok 
bulib 
koladi. 
Fraktsiyalashtaksimlanishegrichiziginikurishdaxam 
qo’llaniladi 
Polimeranalo- 
gikuzgarishlar 
polimerlanish darajasini uzgartirmasdan YuMB olish 
Chiziksimon, 
rotarmoklangan, 
to’rsimon YuMB - 
zanjir konfiguratsiyasi xisobiga xosil bulgan mak- molekula 
tuzilishi 
Konfiguratsiya - 
makromolekulani tashkil kiluvchi atomlarni ma’lum 
fazoviy joylashishi bulib, u issiklik xarakati natijasida 
uzgarmaydi. 
Konformatsiya - 
Makromolekulalarda uni tashkil kilgan atomlar, atom 
guruxlari 
(xusuoanenakitamokdagilari) 
urtasida-
giuzarota’sirvaabsolyutnoldanfarkliistalgantemperaturadais
siqlikxarakatimavjuddir. Bu xar bir vakt davomida 
makromolekulaga muayan konformatsiya xosligini keltirib 
chikaradi. Xar bir konformatsiya fazoda atom, atom 
guruxlarining ma’lumbir tartibda joylashishi bilan 
xarakterlanadi. 
Birkonformatsiyadan 
ikkinchi 
konformatsiyaga o’tish issiklik ta’sirida yoki tashki kuchlar 
ta’sirida kimeviy boglar uzilmasdan σ-bog atrofida 
burilish,tebranish xisobiga amalga oshadi 
Bukish - 
kattikmoddalarniuzxajminivaog’irliginioshirib, 
suyuklikyutishkobiliyatidir. 
YuMBningbukishdarajasimakromolekulaningshakligavao’l
chamigabog’liq. 
Chiziksimonvatarmoklanganmakromolekulalarcheksizbuka
di, tursimonpolimerlaresacheklibukadi. 
Polimerlanish- 
tuyinmaganmonomerlardankuyimolekulyarbirikmalarajrali
bchikmasdanradikalyokiionzanjirreaktsiyalarimexanizmibil
anboradiganYuMBsintezqilishjarayoni. 
Sopolimerlanish- 
turli monomerlarni bir biri bilan reaktsiyaga kirishib YuMB 
xosil kiladigan polimerlanish jaraeni 
Polikondensatsiyala
bi- 
yokipolifunktsional 
kuyi 
molekulyar 



nish- 
birikmalardanYuMBsintezkilishjaraenibu-lib, 
unda 
kuyimolekulyarbirikmalarajralibchikadi. 
Tayanchsuzvaiboralar 
Polimer, makromolekula, elementarzveno, monomer,polimerlanishdarajasi, 
makromolekulaxususiyatlari, 
yuqorimolekulyarbirikmalarklassifikatsiyasi,asosiyzanjirtabyatigakura, sopolimer, 
gomopoli-mer, asosiyzanjirtuzilishibuyicha. 
Qaytarishuchunsavollar 
1.
Makromolekula strukturasini qandayparametrlar xarakterlaydi?
2.
Kaysi polimerlarni organik, noorganik, elementoorganik, gomopolimer va 
geterozanjirli polimerlar deyiladi? 
3.
Yuqori molekulyar birikmalar qanday tasniflanadi? 
4.
Yuqori molekulyar birikmaga ta’rif bering. 
5.
Yuqori molekulyar birikmalarga oid qanday asosiy atamalarni bilasiz? 
6.
Yuqori molekulyar birikmalarni sanoatda va turmushda tutgan urni xasida 
gapirib bering. 
7.
Yuqorimolekulyarbirikmalarniquyimolekulyar 
birikmalardanafzallikvakamchiliklari.
8.
Yuqori molekulyar birikmalarni o’ziga xos xususiyatlari.
9.
Qanday polimerlarni sun’iy, sintetik va tabiiy polimerlar deyiladi?
Misolkeltiring. 
10.
Polimerlarni chiziqsimon, tarmoqlangan va to’rsimonturlariga ta’rif bering. 
Foydalanish uchunadabiyotlar
Asosiylari 
1. KuleznovV.N., Shershnev V.A. Ximiya i fizika polimerov. M., Visshaya 
shkola,1988, 312 s. 
2. Semchikov Yu.D.,Jiltsov S.F., Kataeva V.N.Vvedenie v ximiyu polimerov. M.: 
Visshaya shkola,1988, 151 s. 
3. Askarov M.A., Eriev O., Yodgorov E. Polimerlar fizikasi va 
kimyosi.Toshkent. O’qituvchi, 1993. 

Download 267,71 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish