Ma’ruza №1 Mavzu: Elеktr аppаrаtаlаri vа аvtоmаtlаshtirish vоsitаlаri to’g’risidа umumiy mа’lumоtlаr. Maqsad

2 Kuchanish buyicha tasniflash

1000 V (600V) gacha

1000V dan oshgan apparatlar

3 Tok turi buyisa tasniflash

Doimiy tok

Sanoat chastotali uzgaruvchan tok

Yukorichastotali tok uzgaruvchanligi

4 Elektr apparatlariga begona narsalarni tushishidan va xodimlarni xarakatlantiruvchi va tokli kismlar bilan mulokotda bulishidan (tegib ketishidan) hamda nam tushishidan ximoya qilish tasnifi 14054-80 GOST buyicha

Ximoya darajasi butun dunyoda qabul kilingan shartli xarf- raqamli belgilar ( X R B) bilan ifodalanadi

1R- xalqaro ximoya darajasi

XX – qattiq qism va nam tushishidan ximoya qiladi

1RXX

1. 
   Changdan ximoya
   

Agar 0 turgan bo’lsa demak ximoyasiz.

Agar 1 turgan bo’lsa diametri 52.5 mm…. Bulgan yirik kismdan tushishidan, atayin tegib ketishidan ximoya kiladi.

Agar 2 turgan bo’lsa- beona jismlar ximoya qilish 12.5 mm va uzunligi 80 mm (barmok)

Agar 3 turgan bo’lsa diametri 2.5 mm (qurol aslaxadan ximoya) bulgan jismni atayin tegib ketishidan ximoya

Agar 4 turgan bo’lsa diametri 0.1 mm bulgan jismdan ximoya

5- xodimni tuliq ximoyasi, chang tushishidan ximoya

6-xodimni tuliq ximoya qilish, chang tushishidan ximoya qiladi

2. 
   Namdan saqlash
   

0-ximoyasiz

Kontsentratsiyalangan sv tomchisidan ximoya

1. 
   Tomchidan ximoya
   
2. 
   Yomgirdan (60⁰ burchak ostida vertikal tushadigan tomchidan)
   
3. 
   Xar qanday yunalishidagi sachratialardan ximoya yunaltirilgan
   
4. 
   Uchiriladigan suvdan ximoya
   
5. 
   Kema palubasiga mos suv taьsiridan (tulkindan) ximoya
   
6. 
   suvga chukishdan ximoya
   
7. 
   Bosim ostida uzok cho’kishdan ximoya
   

1ROO- ochik ijro

1R20- ximoyalangan ijro

1R44- sachratmadan ximoyalangan ijro

1R 54- dengiz ijrosi

1R67- germetik ijro

5 Maьlum iklim sharoitlarida va joylashish toifasida ishlash tasnifi

GOST 15150-69 buyicha

Elektr apparatlarini joylashtirishdan 5- ta toifsi urnatilgan (belgilangan).

1. 
   Ochik xavoda ishlash uchun muljallangan EA
   
2. 
   Naves ostida, palatkada, mexanik ishlash uchun muljallangan.
   
3. 
   Issiqlik bulmagan yopik xonada ishlpsh uchun muljallangan.
   
4. 
   Issik bulgan yopik xonalarda ishlash uchun muljallangan
   
5. 
   Yukori namgarchilik va kumli yer (shaxta, yer tula) bulgan xonalarda ishlash uchun muljallangan
   

15543-70 GOST (DASVST) ma’lum iqlim zonasida xavo xarorati va namligidagi uzgaruvi bilan xarakterlanuvchi maьlum iklim sharoitida E A ni tasniflash kismida oldingi GOSTni aniklashtiradi.

Lotincha	Kirilcha
Mutadil iklim zona N	M
Mutadil va sovuk iklim zona NF	MSI
Tropik-nam iklim zonasi TH	TI
Tropik-kuruk iklim zonasi TA	TK
Tropik iklim zonasi T	TI
Kuruklik va dengizdagi barcha iklimdagi xududlar uchun U	O

Misol: Magnitli puskatelni (ishga tushirgichni ) tamg’alash: PMA-6122U22B. U2 xarf va rakamga karaganda U- bu ushbu apparat 20% li xavo xaroratidagi urtacha namlik 80% bulganda -40⁰ dan +40⁰ S xaroratli iklimga ega davlatlarda ishlatish uchun mujallangan.

2- tashki xavo kirib turgan xonalarda .