Маъруза №1 кириш. Саноат печлари ҳАҚида тушунчалар ва уларнинг таснифи

2. Жисмни нотекис ҳарорат майдонида қиздириш.
Жисмни қиздиришда ва совитишда кўпинча ҳарорат ҳар хил таъсир қилади. Агарда печ ичига жисмни жойлаштирсак, бошланғич вақтда юза ҳарорати тез кўтарилади, ички қатламлардаги ҳарорат кескин ошади, кейинчалик ҳароратлар тенглашади.
Жисмда ҳароратнинг ўзгаришини иссиқлик ўтказувчанлик тенгламасидан топишимиз мумкин, бунда

t /  =  / _C (²t / x² + ²t / у² + ²t / z²) ;

t_n =  (x, ) иссиқлик оқими камайиб боради.
3. Жисмни ўзгармас иссиқлик оқимида қиздириш.
Бунда чексиз пластинани қиздиришни кўриб чикамиз. Вақт ўтиши илан жисм юзасига берилаётган иссиқлик оқими ўзгармайди. Qn = const - бир камерали печларда бўлади.


q_W = f(x,y,z,) ;


Чексиз пластина учун Фурье тенгламаси қуйидаги кўринишда бўлади:
 /  = a ² / x²
 = t - t_н
Бир нуқтадаги ҳароратнинг ўзгариши:
grad t = t / x+ t / y+ t /  ;


Q = - F grad t


q = Q / F = -  grad t .


4. Назорат саволлари:
1. Жимсни қиздирганда ҳарорат кординатга боғлиқ бўлмаган усулини тарифлаб
беринг?
2. Жисмни нотекис ҳарорат майдонида қиздириш деб нимага айтилади?
3. Жисмни ўзгармас иссиқлик оқимида қиздиришни изоҳлаб беринг?
МАЪРУЗА 11
Технологик чиҚинди ва унинг хоссалари.
Режа:


1. Технологик чиқиндиларнинг классфикацияси.
2. Ғиштли регенераторлар ва керамик рекуператорлар.
3. Назорат саволлари.


1. Технологик чиқиндиларнинг классфикацияси.
Саноат печлардан чиқаётган газлар таркибидаги чанглар иккига бўлинади, ёқилғи ёки технологик чиқиндиларга: Газ ёки мазут билан ишлайдиган печларда ёқилғи чикитли бўламайди. Кўмир кукуни билан ишлайдиган печларда кўмирдан чиқадиган кулга қараб ўртача 10г/м³ ёқилғи чиқити бўлиши мумкин.
Технологик чиқинди қуйидагича бўлиши мумкин.
1) газ оқими билан чикадиган ёнмаган қаттиқ маҳсулотлар.
2) газ оқими билан чикадиган эриган маҳсулот томчилари ёки тошқоллар
3) газ билан чиқадиган пар ҳолатга айланган технологик маҳсулотлар ёки металлар.
Печдан чикадиган чиқиндилар ўзининг нисбий оғирлиги, гранулометрик таркиби ва формаси ҳамда печдаги газ оқимининг тезлиги билан аниқланади.
Гранулометрик материалларни қиздиришда термик кучланиш содир бўлди ва у майда бўлакларга бўлинади, бу эса газ оқими билан печни ишчи бўшлиғидан чикиб кетишига сабаб бўлади. Бундай чиқиндилар ҳамма технологик печларда, умуман шахтали печларда, қайнаш печларида ҳамда қайтарувчи печларда содир бўлиши мумкин.
Тажрибадан маълумки, атмосфера ҳавосида ишлагандаги мартен печидан чиқаётган газдаги чиқиндилар қуйидагича бўлади.


0-10 мк чиқинди бўлаклари 17-38%
10-30 мк чиқинди бўлаклари 13-34%
30-60 мк чиқинди бўлаклари 14-24%
6 мк чиқинди бўлаклари 15-45%


Агарда шу печга кислород юборилса, унда чиқинди бўлаклари қуйидагича бўлади:


0-10 мк 65-70%
60 мк 6-9%


Печдан кейин тошқол ушланади ва регенераторда газ чиқиндиларининг катта бўлаклари яна ушланади ва ундан кейинги қозон-утилизаторга жуда майда бўлаклар аралаш газ келади.
Бу қозон-утилизаторнинг қувурларини тез ишдан чикишидан сақлайди.
Чиқинди ҳарорати характеристикасини гапирганимизда шуни айтиш керакки, уни аниқлашда хозирги стандарт пирометрик конусдан фойдаланиш етарли бўлмайди, уни тажриба орқали чиқиндининг ҳароратга боғлиқлигини аниқлаш керак. Бу охирги метод қуйидаги ҳароратни аниқлашда фойдаланилади.
t₁ - бошланғич суюқликнинг пайдо бўлиши ҳарорати;
t₂ - интенсив йиғила бошлашдаги ҳарорат;
t₃ - эриган ҳолатдаги ҳарорат.


Бу усулда кўрилаётган чиқиндининг эриш ҳарорати қуйидаги тахминий сонлар билан характерланади. Масалан пўлат эритадиган печларда
t₁ = 900-100⁰С;
t₂ = 1050 -1150⁰С;
t₃ - 1450 -1500⁰С.
Қайтарувчи темир эритадиган печларда
t₁ = 750-850⁰ C,
t₂ = 850⁰-950⁰С,
t₃ -1100-1200⁰С.
Шиша эритадиган печларда эса эриш ҳолати t₃ = 800 - 850⁰С да бошланади.
Тошқолдан тозалашда конвектив қиздирилаётган газни олдиндан, чиқаётган тутун газни t₂ ҳароратдан паст ҳароратга совитиш керак, агарда суюқ ҳолатдаги тошқолни тозалашда шу зонада газ ҳароратси t₃ ҳароратдан катта бўлиши керак.