Ma’ruza 1 kirish kirish. E

1.2. Energiya narhi va narh o‘rnatish nazariyasi

Bozor iqtisodiyotini amalga oshirishdagi tovar yoki xizmatlarga bozoriy narh o‘rnatishning asosida ularni keltirishga sarflangan xarajatlar hajmi bilan kimningdir unga o‘zi hoxlab sarflamoqchi bo‘lgan harajati o‘lchamlarini yaqin kelishi zarurligi sifatidagi asosiy tamoil yotadi. Agar talab bilan taklifning bir biriga yaqinlik shartlari ta’minlansa, resurslarni ishlatishning va farovonlikning maksimal yuqori darajalariga erishiladi. Ushbu sharoitlarda bozor narhlari etishmovchi(kamyob) resurslarning haqiqiy iqtisodiy narhlarini aniq indikatorlari bo‘ladi, ular narhlarni stixiyaliyligini ifodalaydi.

Nazariy, erkin, raqobatbardosh bozor iqtisodiyotida energiya resurslariga talab, taklif va narh o‘rnatish o‘z–o‘zidan sozlanuvchi jarayon bo‘ladi hamda energiya ishlatishdan olinadigan toza iqtisodiy foydani davlat boshqaruvi va umumiy rejalashtirish zarurati bo‘lmagan holda maksimal ko‘paytirishda ifodalanadi.

Ishlatilgan energiyaga taalluqli qarorlarni markazlashmagan holda qabul qilinishi, quyidagi tushunchalar bilan bog‘liq bo‘lgan, energiyaga quyilgan narhlar bilan boshqarilishi kerak:

• 
  narh bilan sozlanuvchi talab;
  
• 
  narh bilan sozlanuvchi taklif;
  
• 
  talab va taklifni bozoriy muvozanatlash va muvozanatlovchi narhni o‘rnatish(aniqlash);
  
• 
  talab va taklif tomonidan narhni o‘zgartirilishiga moslashish jarayoni