Ma’ruza №1 Kirish. Avtomatika asoslari fanining maqsadi va vazifalari. Reja

ABS korreksiyasining ketma-ket sxemasi

Ketma-ket korreksiyalash sxemasida, (13-rasm) KQ sistemada boshqa elementlar bilan injenerlik nuqtai nazaridan mumkin bo‘lga joyda ketma-ket ulanadi.

WK(p) = WD(r) . WKQ(r) Shuning uchun LK(w) = LD(w) . LKQ(w) Bundan qidirilayotgan KQ ning LAChX si quyidagicha topiladi: LKQ (w) = LK(w) - LD (w) Agar korreksiyaning ketma-ket sxemasi tanlangan bo‘lsa KQ LAChX si formulaga binoan juda oson topiladi. Agar KQ passiv KQ - zanjir ko‘rinishida elektr zanjirda ishlashi shart bo‘lsa, uning parametrlarini hisoblash uncha qiyinchilik tug‘dirmaydi. Agar dastlabki ABS da elektr elementlar bo‘lmasa LKQ(w) bo‘yicha KQ uzatish funksiyasi topiladi va KQ munosib elementlardan yig‘iladi.

14-rasm. ABS ni ketma-ket korreksiyalash

Tizim xususiyatini modellash orqali o‘rganish.

Ishlab chiqarishni avtomatlashtirish uchun birinchi navbatda boshqarish ta’sirida bo‘ladigan obekt to‘g‘risida ma’lumotga ega bo‘lish kerak. Ob’ektlarni matematik modellari orqali sanoat ob’ektlari va ishlab chiqarish jarayonlarini effektiv boshqarishga erishiladi. Ob’ektlarni matematik modelini qurishning usullaridan biri - moslashtirishdir. Tekshirilayotgan jaraenni matematik tavsifini yozish uchun ob’ektni o‘sha paytdagi holatini xarakterlaydigan barcha kattaliklar va ta’sirlarni 4 guruhga bo‘lish mumkin.

15-rasm. Boshqarish ob’ektini parametrik sxemasi.

1. Nazorat qilinadigan kirish kattaliklari X (X1, X2..... Xm) - xom ashyoning son va sifatini xarakterlaydigan kattaliklar, laboratoriya tekshirish natijalari. kimyoviy analiz natijalari, analitik asboblar ko‘rsatishlari va hokazo;

2. Nazorat qilinmaydigan kirish kattaliklari F(f₁, f₂, ... f_k) g‘alayonlanuvchi kattaliklar atrof-muqitning sutkali yoki mavsumli o‘zgarishi, xom-ashyo tarkibining to‘satdan o‘zgarishi yoki uning fizik-kimyoviy tarkibini o‘zgarishi, jixoz konstruksiyasining eskirishi va boshqarish kanali bo‘yicha har xil tovushlarni borligi;

3. Boshqariladigan chiqish kattaliklari — U (U1,u2,...un) - umumlashtirilgan texnik-iqtisodiy ko‘rsatkichlar;

4. Boshqaruvchi ta’sirlar I (I1, I2,..Ir) — bular yordamida berilgai jarayonni o‘zgartirmasdan saqlab turiladi.

Jarayonning texnik sharoitiga ko‘ra kirish kattaliklari chegaralanadi Xj min < Xj < Xj max

Boshqaruvchi ta’sirlar esa texnik limitlar asosida chegaralanadi. Uj min < Uj < Uj max - g‘alayonlanuvchi kuchlar.

Rostlash tizimini taxlil kilish uchun uzluksiz lokal Boshqarish tizimini mayda tizimlarga bulamiz: O-ob’ekt; D-datchik; R-rostlagich; IK-ijrochi qurilmaga. Xar-bir element aloxida taxlil kilinadi. Avtomatlashtirilgan rostlash tizimini sintez va taxlil kilishda bu tizimning matematik modelidan foydalanish ishni osonlashtiradi.

ART ni taxlil kilish masalalarida,berilgan tizim uchun tizimning xususiyatlari- o‘tish jarayonlarining sifati, turgunligi, anikligi kurib chikiladi.

ARTni sintez kilish masalalarida tizimning berilgan xususiyatlarini kanoatlantiruvchi tizimni yaratish masalasi yechiladi.

ARTni o‘rganish uchun uning matematik ifodasi yaratilib, unda tizimning o‘tish va turg‘un rejimlari o‘rganiladi.

Hozirgi vaqtda ARS ni tahlil qilish uchun analitik, fizik modellalsh va matematik modellash usullari qo‘llanadi.

Yukorida ko‘rganimizdek asosiy texnologik jarayon borayotgan muxit ob’ektdir. Ob’ekt kirish, chiqish, boshkariluvchi va boshkaruvchi ko‘rsatkichlarga ega bulgan oddiy yoki murakkab texnologik tizimdir.

Rostlash ob’ektlari (avtomatika elementlari) bir-biridan fizik tabiati, ishlash prinsiplari, texnologik qurilmalarining konstruktiv o‘lchamlari, ish rejimi va hokazolarga qarab farqlanadi. Agar bunday ob’ektlarning asosiy xususiyatlaridagi o‘xshashlik alomatlarini hisobga olmay va ularni o‘zaro taqqoslamay, har birini alohida-alohida tahlil qilinsa, birmuncha qiyinchiliklarga duch kelinadi va ARSni analiz qilish uchun ko‘p vaqt sarf qilishga to‘g‘ri keladi. Ob’ektlar va ARS xususiyatlarining ko‘pincha bir-biriga yaqin va o‘xshash bo‘lishi ularni tiplarga (klasslarga) ajratib analiz qilish imkonini beradi, ularning xususiyatlarini aniqlashni ancha osonlashtiradi. Buning uchun hozirgi vaqtda o‘xshashlik prinsipiga asoslangan modellash metodlaridan foydalaniladi. Bunda ob’ekt (ARS elementi) xususiyatlari model xususiyatlari orqali aniqlanadi va analiz qilinadi.