Ma’ruza-1 : Iqtisodiy va ijtimoiy geografiyaning hozirgi zamon mazmuni tarkibiy tuzilishi va vazifalari

      

 

         

Geosiyosiy  bosqichlar.

Insoniyat  tarixini  geosiyosiy  nuqtayi  nazardan 

geosiyosiy bosqichlarning yoki ma'lum bir kuchlaming navbatma-navbat alma-shinib 

kelishi sifatida qarash mumkin. Har bir geosiyosiy bosqich kuchlar muvozanatiga, 

ta'sir doirasiga va chegaralariga ega boiadi. 

Geosiyosiy bosqichlarning rivojlanish jarayonida 

Vena bosqichi

 o'ziga xos 

o'rin egallaydi. Bu bosqich Vena kongressining (1814-1815) tuzilishi bilan 

harakterlanadi. Buning asosi sifatida geografik hududni nazoratda tutish tamoyili 

olingan. 

Bu bosqichda jahon kuchlari markazi sifatida Rossiya va Avstriya -Vengriya 

imperiyasi, Britaniya kolonial imperiyasi (imperiya sifatida 1876-yilda e'tirof etilgan 

bo'lsa ham), Germaniya imperiyasi (1871-yildan), XIX asrning o'rtalaridan jahon 

kuchlari markazi sifatida Fransiya (qonuniy jihatdan respublika hisoblanar edi) o'zini 

namoyon eta boshladi. 1877-yildan boshlab Turkiya sultoni "Usmonli turklar 

imperatori" maqomini qabul qildi. 

Bu bosqichda yirik geosiyosiy markazlarning harbiy, siyosiy va boshqa 

ko'riniShdagi nizolari, goh bir markazning rivojlantirish (AQSH, Germaniya) yoki, 

aksincha, parchalanishi, yo ta'sir doira-sining pasayishi (Rossiya, Ispaniya) 

kuzatiladi. 

Bu bosqichdagi eng yirik siyosiy voqealardan bin ikkita yirik ittifoqning 

shakllanishi hisoblanadi. Birinchi ittifoq "Uchlik ittifoqi" hisoblanib, unga 

Germaniya, Avstriya — Vengriya va Italiya kirgan edi. Ikkinchi ittifoq Antanta 

hisoblanib, unga Fransiya, Angliya va Rossiya davlatlari birlashgan edi. 

"Uchlik ittifoqi"ning Birinchi jahon urushida (1914-1918) parchalanib ketishi