Ma’ruza-1 : Iqtisodiy va ijtimoiy geografiyaning hozirgi zamon mazmuni tarkibiy tuzilishi va vazifalari

3. Dunyo mamlakatlari tipalogiyasi. BMT tamoyillari bo’yicha mamlakatlarni 

guruhlashtirish 

   

 Bugungi dunyo siyosiy kartasida 209 ta davlat mavjud. 1900 yilda dunyo 

siyosiy kartasida-55 ta mustaqil davlat bo’lsa, 1947 yilda - 57 ta, 1980 yilda -160 ta 

va 1999 yilda-187 taga yetdi. Dunyo siyosiy kartasida mamlakatlarni turli 

ko’rsatkichlar bo’yicha  guruhlashtiriladi. Jumladan: hududlar bo’yicha-chunki 

mamlakat hududi va aholisining kattaligi-siyosiy  tashqi va ijtimoiy rivojlanish 

omilidir. Shunga ko’ra, dunyo siyosiy kartasidagi mamlakatlar yirik, o’rta, kichik 

---

 

36 

(mitti) davlatlarga bo’linadi. Hududi va aholi soni jihatidan mamlakatlar, o’rtasida 

farq juda katta, ya'ni Rossiyadan (17,8 mln.kv.km.) to eng mitti davlat Vatikanga 

(0,44 km.kv) qadar bo’linadi. 3 mln.kv.kmdan ortiq hududga ega bo’lgan (Rossiya, 

Kanada,AQSh, Braziliya, Avstraliya va Hindiston) ya'ni 7 davlat quruqlikning 50,0 

foizdan ortig’ini egallaydi. 100,0  mln.dan ortiq aholiga ega mamlakatlar 10 ta bo’lib 

jahon aholisining 3/5 qismini  tashqi qiladi.