Маршҳои низоми Amir Temur
Нақша:
Малакаҳои ҳарбии Амир Темур
Маршҳои низомии Амир Темур
Қоидаҳо ва амалҳои тактикии Амир Темур дар амалиётҳои ҷангӣ
Aдабиётҳо
Агар шумо чунин шӯҳрати пурифтихорро медонед,
Агар шумо саволе дар бораи сабаби.
Аз падар ба падари Одам
Боре бар тахти салтанат
ШАРАФИДДИН ШОИР
Темурбек ибни Тарагай бин Абагай 9 апрели соли 1336 дар деҳаи Хоҷа Илгари Кеш (ҳоло Шаҳрисабз), яке аз зеботарин шаҳрҳои Мовароуннахр ба дунё омадааст.
Аз овони тифлӣ Темурбек фаъолияти ҳарбии худро аз муҳаббат ва дилбастагии хоса сар карда буд. Дар он, дар ибтидои пайдоиши таваҷҷӯҳ ба санъати ҳарбӣ, яке аз рукнҳои амири Қазоқистон (соли 1358 вафот кардааст), яке аз рукнҳои давлат буд, ки бо ҷасорат, ҷасорат ва саховатмандии худ шинохта шудааст. вафот 1360) то андозае.
Дар замони ҷавонӣ, Тимур тавонист тақрибан як саду ним аср пурқудрати муғулистонро хотима бахшад, ба низоъҳо ва ҷангҳо дар Чигатай дар натиҷаи парокандагии феодалӣ хотима бахшад ва ба оммае, ки бо зӯроварии беруна ва дохилӣ заиф шудаанд, кумак кунад. Ба ҳама маълум аст, ки роҳи ягонаи расидан ба чунин мақсадҳои нек, аз қабили тавоноии он, барқарор кардани шаҳру деҳоти харобшуда ва муҳофизати миллат аз ҳамлаҳои беруна, қудрат аст.
Амир Темур фаъолияти ҳарбии худро бо якчанд зердастонаш барои хидмат ба ҳокимони вилоят оғоз намуда, дар муборизаашон ширкат варзида, ҷасорат нишон дода, ҷангида ва малакаҳои низомии худро такмил дода, дар тамоми водиҳои Қашқадарё паҳн шудааст. Ақл, шуҷоат ва шӯҳрати Амир Темур ӯро ба аморати Мовароуннаҳр бо Амир Ясовурӣ ва Амири Қазоқистон наздиктар сохт.Хондамир менависад, ки падараш Тарагай Амир Темур аввал (1352) духтари Амир Ҷоку Барлос ва баъдтар буд. Олҷай Туркон, набераи Қазоқистон ва хоҳари Амир Ҳусейн, бо бародаре издивоҷ кардааст. Пас аз издивоҷ, иттифоқе байни Амир Темур ва ҳокими Балх Амир Ҳусейн вуҷуд дорад ва якҷоя бо муғулистон мубориза мебаранд. Кӯшишҳои Амир Темур барои муттаҳид кардани Мовароуннахр дар ибтидои солҳои 60-ум оғоз ёфта, дар охири солҳои 50-ум муборизаи байни аморатҳо шиддат гирифт ва Амир Казоғон кушта шуд. Инқилоби сиёсӣ дар кишвар бо шиддатҳои шадид рӯ ба афзоиш омадааст Мувофиқи китоби Ҳондамир Ҳабиб Ус-Сиёр, миллат ба даҳ станцияи мустақил тақсим шудааст. Амир Ҳоҷӣ Барлос дар Кеш, Амир Бойазид дар Халанд, Олга Буга дар Балх, Муҳаммад I Хоҷа Апердӣ дар Шибирган, Подшоҳи Бадахшон дар Хутталон, Каҳусрав дар Хутталон, Ҳисор Шодмон амир Ҳусейн ва амири Ҳизр Ёсовурӣ худро ҳоким мутлақ эълом кардаанд.
Дар ин давра, хонадони Муғулистон, ки дар шарқи улусаи Чигатай - Семиречье ва Туркистони Шарқӣ ҳукмрон буданд, аз вазъияти вазнини сиёсии Мавроуннахр истифода бурда, дар ин ҷо қудрати худро барқарор мекарданд. Аз Ҷета хан, Темурлук Темур ва вориси ӯ Илёсхоҷа дар солҳои 1360-1361 ва 1365 ба Мовароуннаҳр ҳуҷум карданд. Шӯриш алайҳи ишғол ва зулми хонадони Муғулистон оғоз меёбад.
Бо дастгирӣ ва иштироки бевоситаи ҳамаи табақаҳои мардуми Мовароуннахр, забт кардани қудрат дар соли 1370 метавонист дубора муттаҳидшавии як кишвари бетараф дар чунин минтақаҳо, ба монанди Анадолияи Шимолӣ ва Ҳиндустон шавад.
Ҳамчун вориси Темурбек, тағйироти мусбате, ки дар ҳаёти иҷтимоӣ, сиёсӣ ва иқтисодӣ ба амал омадаанд, дар санъати ҳарбӣ ва ҳарбӣ инъикос меёбанд.
Дар пайгирии чунин афзалиятҳо, аз қабили назорати роҳҳои мошингарди 1 , баланд бардоштани нерӯи улус ва баланд бардоштани сатҳи зиндагии мардум Темур ва қувваҳои мусаллаҳи бесобиқааш дар он замон Ҷета, Эрон, Афғонистон, Қафқоз ва Ироқ буданд. Вай борҳо сарбозонро ба чунин ҷойҳо ба мисли Шам, Миср, Дашти Қипчак, Анатолияи Шимолӣ ва Ҳиндустон бурдааст.
Таърихи ҳарбӣ Тимурро яке аз бузургтарин фармондеҳони ҳарбӣ дар ҷаҳон эътироф мекунад. Қобилияти ҳарбии ӯ асосан дар ду роҳ зоҳир шуд: ташкилкунандаи моҳиронаи ҳарбӣ ва сарфармондеҳ. 2 бошад
Тимур ҳамчун пешвои бузург ва ташкилкунандаи пешрафта тавонист ҳама монеаҳоро дар ташкили артиши баландсифат, идоракунии моҳиронаи қисмҳои ҳарбӣ дар давраи ҷанг ва ҷойгиркунии саривақтии қувваҳои ҳарбӣ ба тақдири ҷанг пешгирӣ кунад. муяссар гашт, ки монеаҳоро дар соҳаи соҳибкорӣ бартараф намуда, то ҳадди имкон рӯҳияи ҷангии артишро нигоҳ дорад.
Амир Темур сохтори халқҳои туркману муғул, аз ҷумла лашкари Чингизхон ва амалиётҳои ҳарбии онҳоро меомӯзад ва таҳлил мекунад ва тағиротҳои зарурӣ ворид мекунад.
Сохтори лашкари Темур, гарчанде ки ба сохтори лашкари Чингизхон каме каме монанд буд, бо вуҷуди ин, бо хусусиятҳои зерин фарқ дошт:
Дар ҳоле ки артиши Чингиз аз артиши умумимиллӣ иборат буд, ки ба хидмати ҳарбӣ фиристода мешуд, лашкари Темур хусусияти миллӣ набуд.
Дар замони Чингизхон лашкари оммавии нажодҳо ташкил шуда буд. Бо дархости фармондеҳи лашкари Темур шумораи зиёди сарбозон, аз ҷумла чорводорон ба тиҷорат, ҳунармандӣ ва кишоварзӣ машғул буданд.
Дар баробари аспсаворон, ки асоси қувваҳои мусаллаҳро ташкил медиҳанд, дар артиши Тимур бисёр ҷузъу томҳои пиёдагард мавҷуд буданд. Маълум аст, ки артиши Чингизхон пиёда надошт, ба истиснои ҳашарҳои маҷбурӣ аз сокинони кишварҳои ишғолшуда.
Амир Темур яке аз аввалинҳо дар Шарқ буд, ки зиреҳи худро, яъне рейдҳоро овард.
Дар артиши Амир Темур дивизияҳои занона буданд, ки онҳо дар қаҳрамонӣ ва ҷасорате, ки дар тӯли ҷанг бо мардон ҳамбастагӣ доштанд, буданд. 3
Соҳибқирон дар минтақаҳои кӯҳистон батальонҳои махсуси пиёдагардонро ташкил карданд.
Темур дар таърихи санъати ҳарбӣ дар ҷаҳон аввалин буд, ки қӯшунҳоро дар майдони ҷанг ҷойгир кард. 4 бошад
Тибқи сарчашмаҳои таърихӣ, аспсаворон қисми лашкари Темурбек буданд ва ба аскарон тақсим шуда, бо яроқҳои вазнин ва сабук мусаллаҳ буданд. Аспҳо, бо камонҳо, вафодорӣ ва шамшерҳо мусаллаҳ буданд, асосан ба разведка ва назорат машғул буданд ва дар ҳолати зарурӣ бо қувваҳои душман ҷанг мекарданд.
Аспҳои пурқуввати мусаллаҳ, ки бо кулоҳҳо, зиреҳҳо, шамшерҳо, камонҳо, найза, сипар ва найза муҷаҳҳаз буданд, аз беҳтарин ҷанговарон иборат буданд, ки ба зарбаи асосии душман муқобилат карданд ва дар муайян намудани натиҷаи ҷанг нақши калидӣ доштанд.
Пеш аз фиристодани марш Темурбек шӯрои низомиро ба давлат, вазирон, фармондеҳон, лордҳо ва амирон даъват кард. Ҳамзамон, дар бораи ҷамъ кардани қӯшунҳо аз вилоятҳо ва ноҳияҳои гуногуни Улус фармонҳои махсус бароварда шуданд. Фармон фавран аз ҷониби афсари болоӣ, адъютанти фармондеҳи сарфармондеҳи олӣ супорида шуд. ба амал бароранд.
Тибқи гуфтаи Шарафиддин Алӣ Яздӣ, Темурбек Дашти бояд артишро бо хӯрок, яроқ, либос ва чизҳои дигар дар тӯли як сол пеш аз марш ба Қипчак (1390-1391) таъмин кунад. фармон дод. Ба ҳар як ронанда як камон, 30 тир, як тир, як сипар ва як аспи иловагӣ таъин карда шуд. Ҳангоми роҳпаймоӣ ҳар яке аз даҳ ҷанговар хайма, ду бел, чӯбдаст, арча, арра, сӯрохи, табар ва сад нохун дошт.
Ҳангоми рафтан Соҳибн ба ҷанговарони ботаҷриба эътимод дошт. Ҷангҷӯёне, ки буриши чандкарата газидаанд ва ҷангро вазифаи асосии худ меҳисобанд, қабл аз оғози сафар ҷамъбаст шуда, ба дафтарчаи даромад ва инчунин музди кор аз давлат, хӯрокворӣ ва хӯрокворӣ дохил карда шуданд. . Тибқи сохтори худ, лашкари Темурбек ба даҳ, сад, як ҳазор ва як ноҳия тақсим шудааст, ки барои қавмҳои туркману муғулҳо анъанавӣ мебошад. Онҳоро бо даҳбегӣ, сад, сад ва ҳазор роҳбарӣ карданд. Мувофиқи гуфтаҳои "Regiments Temurbek" Вазифаи Темурбек ҷалби одамони баландҳақл, доно, ҷасур, ташаббускор, ҳассос, ҷасур, меҳнатдӯст ва боистеъдод дар артиш мебошад. дода аз ҷониби
Артиши Амир Темур аз сарбозони Мовароуннахр, Дашти Қипчак, Хуросон, Эрон, Бадахшон, Муғулистон, Хоразм, Мозандаран ва Ҷета иборат буд.
Он дорои бисёр хусусиятҳои артиши муқаррарӣ буд: лашкар хеле дақиқ ва хуб муташаккилона буд, режими ҷангии он - аз майдон то ҷанг такмил дода шуд, лашкар бо яроқ ва техникаи пешқадами замон муҷаҳҳаз буд; маҳз ҳамон навъи зиреҳи таъминшуда, қисмҳо аз ҳам аз сар, парчам ё шох фарқ мекарданд. Чунин тафовут дар назорати ҳамсоягон дар давраи ҷанг нақши муҳим дошт.
Тибқи сарчашмаҳои таърихӣ, аспсаворон қисми лашкари Темурбек буданд ва ба аскарон тақсим шуда, бо яроқҳои вазнин ва сабук мусаллаҳ буданд. Аспҳо, бо камонҳо, вафодорӣ ва шамшерҳо мусаллаҳ буданд, асосан ба разведка ва назорат машғул буданд ва дар ҳолати зарурӣ бо қувваҳои душман ҷанг мекарданд.
Тибқи сарчашмаҳои таърихӣ, аспсаворон қисми лашкари Темурбек буданд ва ба аскарон тақсим шуда, бо яроқҳои вазнин ва сабук мусаллаҳ буданд. Аспҳо, бо камонҳо, вафодорӣ ва шамшерҳо мусаллаҳ буданд, асосан ба разведка ва назорат машғул буданд ва дар ҳолати зарурӣ бо қувваҳои душман ҷанг мекарданд.
Муҳофизати душманро бо роҳҳои гуногун мағлуб кунед, ба шаҳрҳои калони душман бо сохторҳои мудофиавии калон ва мустаҳкам ҳамла кунед, роҳбарони кишварро, хусусан низомиёнро , забт кунед ва қалъаро мустаҳкам нигоҳ доред. Ҳадафҳои стратегӣ ба монанди: муҳосира дар тӯли мӯҳлат, то ҳадди имкон қувваҳои атроф, забт кардани шаҳрҳои деҳот, ноҳияҳо, музофотҳо, ҷустуҷӯи душман то нобудшавӣ пайгирӣ намудани ҳадафҳо Амир Темурро ба бисёр ғалабаҳо овард.
Do'stlaringiz bilan baham: |