Markaziy qizilqum fofaritlari asosida olingan tozalangan ekstraksin fosfat kislotasi konsentratsiyasi va haroratining zichligi va qovushqoqligiga tasiri. Xodjamqulov. S. Z t f. n dots Hamidov A. P termiz davlat universiteti magistranti

Markaziy qizilqum fofaritlari asosida olingan tozalangan ekstraksin fosfat kislotasi konsentratsiyasi va haroratining zichligi va qovushqoqligiga tasiri.
Xodjamqulov .S.Z t.f.n.dots
Hamidov A.P Termiz davlat universiteti magistranti
Tursunov.B.CH. Termiz davlat universiteti magistranti


Sanoatda fosfat kislota quydagi soxalarda ishlatiladi:
Fosfat kislotasining asosiy qismi o’g’it sanoatida va chorvachilik va baliqchilik soxasida tirik organizimlardagi fosfor yetishmovchiligini oldini olish maqsadida turli xildagi fosforli birikmalar ishlab cjhiqarishda ishlatiladi.
Fosfor kislotasi neylon va benzin ishlab chiqarishda katalitik vosita sifatida ishlatiladi. suvsizlantiruvchi vosita sifatida, to'qimachilik sanoatida foydalanish uchun bo'yoqlar ishlab chiqarishda, kauchuk sanoatida lateks koagulyatsiya jarayonida va vodorod peroksidni tozalashda ishlatiladi.
Kislota alkogolsiz ichimliklar tarkibida qo'shimcha sifatida ishlatiladi va shu bilan uning lazzatlanishiga yordam beradi. Suyultirilgan shakarni tozalash jarayonida qo'llaniladi. Bundan tashqari, jambon, jelatin va antibiotiklarni tayyorlashda bufer tizimi vazifasini bajaradi.
Bu yuvish vositalarini ishlab chiqishda, asetilen ishlab chiqarishning kislota katalizida ishtirok etadi.
Farmatsevtika sanoati uni antiemetik dorilar ishlab chiqarishda qo'llaydi. Bundan tashqari, u yerga asfalt yotqizish va yoriqlarni tiklash uchun asfalt qilish uchun aralashmada ishlatiladi.
Fosfor kislotasi alkenlarning gidratlanish reaktsiyasida katalizator vazifasini bajaradi, asosan spirt, asosan etanol ishlab chiqaradi. Bundan tashqari, u tuproqdagi organik uglerodni aniqlashda ishlatiladi.
Fosfat kislotaning ishlatilish soxasi kengligi uchun ularning fizik- kimyoviy xossalarini chuquroq o’rganishga talab yuqori.
Fosfat kislotasining konsentratsiyasi va haroratining uning zichligi va qovushqoqligiga tasirini tajribalar yo’li bilan aniqladik.
Fosfat kislota tarkibidagi P₂O₅ ning konsentrtsiyasi 17% harorati 20⁰C bo’lganda uning zichligi 1,184g/sm³ ga teng. P2O5 ning konsentratsiya 25% bo’lganda 20⁰C da uning zichligi 1,320 g/sm³ ga teng.
Harorat 40⁰C ga ko‘tarilganda P₂O₅ konsentratsiyalari mos ravishda 17% va 25% bo‘lganda ularning zichligi 1,173g/sm³ va 1,308g/sm³ ga teng .
Bu natijalardan ko’rinib turubdiki bir xil tempraturada Ekstraksion fosfat kislota tarkibidagi P₂O₅ ning konsetratsiyas oshishi bilan ularning zichligi oshib boradi. Tempratura ko’tarilishi bilan esa ularning zichligi kamayib boradi. Natijalar 1-jadvalga keltirilgan: